Yeni bir ilişkiye başladığınızda ayaklarınızın yerden kesildiğini, karnınızda kelebekler uçuştuğunu ve sizin için en doğru kişiyi bulduğunuzu düşünebilirsiniz. Sosyal psikolojide bu ruh haline Vurulma Hali, Infatuation deniyor. Peki bu aşktan gözü kör olma hali ne kadar sürüyor? İlişkinin bu cicim ayları da denen zamanları bittikten sonra ne oluyor, sizin için araştırdık.
Vurulma hali (Infatuation) nedir?
İlişkinin ilk zamanlarında kendinizi çok mutlu hissedebilirsiniz. Ruh haliniz “Bu kişinin sonsuza dek hayatımda olmasını istiyorum!” dedirtebilir. İşte bu döneme “vurulma hali” (infatuation) deniyor. Bu vurulma hali, birine karşı veya bir şey için hissedilen yoğun ama kısa süreli tutku veya hayranlık hali olarak tanımlanıyor.
Vurulma hali nasıl deneyimleniyor?
- Uyku ve iştah azalıyor. Sürekli bir mutluluk ve heyecan hali iştah kapanmasına ve uyuyamama haline sebep oluyor. Fakat bu durum vurulma halinden kaynaklandığı için kişi tarafından negatif olarak değerlendirilmiyor.
- Fiziksel uyarılma artıyor. Vurulma hali ellerinizin titremesine, yerinizde duramamanıza, kalbinizin hızla çarpmasına ve “kelebekler uçuşuyor” şeklinde tanımlanan fiziksel uyarılmalara sebep olabiliyor.
- Sürekli o kişiyi düşünüyorsunuz. İlişkinin başlarında yalnızca partnerinizi düşünebilirsiniz. Zaman zaman yapmanız gerekenleri unutabilir, kendinizi “Aklım nerede?” derken bulabilirsiniz.
- Ödüllendirilmiş gibi hissediyorsunuz. Partnerinize duyduğunuz tutku ve hayranlık kendinizi şanslı ve ödüllendirilmiş hissetmenizi sağlayabilir.
- Ruh haliniz bağımlı hale geliyor. Mutluluğunuzun sebebini partneriniz olarak görebilir, ondan uzaktayken mutsuz hissedebilirsiniz. Vurulma hali mutluluk duygusunu partnerinize bağlı hale getiriyor ve onun yanındayken mutlu, ondan uzaktayken mutsuz olmanıza sebep oluyor.
- Partnerinizi idealleştiriyorsunuz. Partnerinizin yalnızca iyi özelliklerini görüyor, kötü ya da size uymayan hiçbir özelliğini fark etmiyor, fark etseniz bile sorgulamadan kabul ediyor olabilirsiniz. Hatta bu durum, “Aşktan gözün kör oldu.” gibi söylemlere maruz kalmanıza sebep oluyor olabilir.
Tüm bunlar ilişkinin başlangıcını eğlenceli, tutkulu ve sevgi dolu bir deneyime dönüştürüyor. Fakat bu deneyimler sonsuza kadar sürmüyor.
Vurulma hali ne kadar sürüyor?
İlişkinin ilk bir yılında artarak ilerleyen bu ruh hali ilişkinin birinci yılında en yüksek seviyeye ulaşıyor. Ardından, ikinci yıla kadar azalmaya başlıyor ve bir noktada sabitleniyor. İlişkinin birinci yılından sonra ayrılıkların ya da tartışmaların artmasının sebebi de bu oluyor. Bazı ilişkilerde bu süreç boyunca partnerlerin arasındaki bağ gelişiyor, dolayısıyla ayrılık söz konusu olmuyor.
Vurulma hali azaldığında ilişkiye ne oluyor?
Vurulma halinin azalıp sabitlenmesinin ardından süreç boyunca hissedilen yoğun heyecan ve tutku ilişkinin devam etmesi için yeterli olmuyor. Vurulma hali azalmış olsa da çiftleri ilişkide tutan çeşitli faktörler ortaya çıkıyor.
Mevcut hali koruma isteği artıyor. Kişi uzun süredir birlikte olduğu kişiyle kurduğu düzeni kaybetmek istemiyor. Sahip olduğu partnerin yanında kalmasını yeni bir partner arayışına tercih ediyor, dolayısıyla ilişkide kalma motivasyonu artıyor.
Yapılan yatırım ilişkide kalma isteğini arttırıyor. Yatırım Modeli olarak isimlendirilen bu durum kişinin yaptığı yatırımın büyüklüğünü, ilişkiden aldığı tatmini, alternatifleri ve ortak sosyal çevreyi değerlendirerek ilişkiyi sürdürmek isteyip istemediğine karar vermesi olarak tanımlanıyor.
- Yatırımın büyüklüğü kişinin ilişki boyunca ne kadar sorumluluk aldığını, yaptığı fedakarlıkların boyutunu ve partneri için ayırdığı zamanı kapsıyor. Yatırımın büyüklüğü ne kadar fazlaysa ilişkiye olan bağlılık da o kadar artıyor.
- İlişkiden alınan tatmin kişinin ilişki içerisindeki mutluluğuyla doğrudan ilişkili. Dolayısıyla partnerlerin mutlu bir birlikteliği devam ettirme motivasyonu daha fazla oluyor. İlişkiden alınan tatmin arttıkça bağlılık da artıyor.
- Alternatif bir partnerin varlığı ilişkinin devam etmesi ve bağlılığın kurulması üzerinde negatif bir etkiye sebep oluyor. Dolayısıyla partnerler ayrılığı bir seçenek olarak değerlendiriyor.
- Ortak sosyal çevre partnerlerin iki yıl boyunca oluşturdukları sosyal yaşantıyı ifade ediyor. Ortak bir sosyal çevrenin olması bireylerde kabul görme ve güven hissi ile ilişkilendiriliyor ve ayrılık ihtimalini azaltarak bağlılığı arttırıyor.
Bağlılığın oluşması ilişkinin devam etmesini sağlıyor. Çeşitli faktörler sonucunda oluşan bağlılık, vurulma hali azalsa bile partnerlerin bir arada kalmasını sağlıyor.
- Ruhsal yakınlık artıyor. Biriyle ilişki içerisinde kalmak, sevmek ve sevilmek gardınızı düşürmenize ve belki de en derin benliğinizi göstermenize sebep oluyor. Bu sayede partnerinize olan ruhsal yakınlığınız ve bağlılığınız artıyor.
- Fiziksel yakınlık artıyor. Zaman geçtikçe partneriniz ile fiziksel temas içerisinde olmak size daha kolay ve rahat geliyor. Dokunmak, temas içerisinde olmak oksitosin hormonunun salgılanmasını da arttırdığı için kişiler arasındaki bağ güçleniyor.
Bağlılığın da oluşmasıyla partnerinizin yanında kendinizi güvende ve rahat hissetmeye başlıyorsunuz. Ondan uzakta olma fikri strese sebep oluyor. Dolayısıyla vurulma hali azaldığında aşktan gözünüz kör olmasa da ya da partnerinizin bazı davranışlarından rahatsız olmaya başlasanız da kurulan bağlılık sayesinde ilişkiniz devam edebiliyor.
