FOTOĞRAF: Фотограф СПб Москва
Zaman zaman, gördüğümüz her çiftin ya da ilişkinin benzer aşamalardan geçerek en sonunda mutlu sona ulaştığına dair bir yanılgıya düşebiliriz. Tanışma, vurulma hali, derinleşen bağlar ve mutlu son. Oysa her ilişkinin dinamiği farklıdır. İlişkinlerin genel geçer, her çiftin deneyimlediği 5 aşaması olsa bile, bu aşamalar lineer değil döngüseldir. Romantik ilişkilerin 5 aşaması ve bu aşamaların yapıcı etkilerinden yararlanarak sağlıklı bağlar kurmanın yollarını sizin için araştırdık.
Romantik ilişkiler yepyeni deneyimler, öğretiler ve gelişim fırsatları barındıran süreçlerdir. Bu süreç lineer şekilde ilerlemez, zaman zaman zorluklar, mutluluklar ya da durağanlıklar meydana gelir. Her zaman aynı tonda, hızda ya da yoğunlukta değildir. Bu dinamiklik gelişmek, hem kendinizi hem de partnerinizi keşfetmek için fırsatların doğmasına ortam hazırlar. Her ilişkide bazı benzer aşamaların varlığından bahsedilir, ilişkilerin bu 5 aşaması başlıklar altında ele alınır ve aşamaların lineer değil döngüsel olarak var oldukları söylenir. Örneğin, ilişkinin dördüncü aşamasında olduğunuz bir dönemde karşılaşabileceğiniz yeni bir deneyim sayesinde, yeniden ikinci aşamaya dönebilir ya da beşinci aşamaya devam edebilirsiniz.
İlişkilerin sağlıklı bir şekilde devam etmesi bu aşmalardan sırasıyla geçmekle değil, döngü içinde dengeyi bularak her aşamadan en fazla deneyim ve gelişimle çıkmakla mümkündür. Toksik ve size zarar veren bir ilişki içerisinde değilseniz, sevdiğiniz ve ilerleyebileceğinizi düşündüğünüz bir partner ile birlikteyseniz, bu aşamaları bir fırsat olarak görerek ilişkinizin güçlenmesini destekleyebilirsiniz.
Aşama 1: Birleşme
İlişkinin başları, vurulma hali olarak da bilinen ilk aşama, ayakların yerden kesildiği, kelebeklerin uçuştuğu ve partnerlerin birbirlerine karşı duygularının en yüksek olduğu dönemdir. Bu aşamada ilişkinin pozitif yönleri ön plandadır, birlikte geçen zaman keyifli ve tutkuludur. Partnerinizin aradığınız kişi olduğunu düşünebilirsiniz, bireysel sınırlar ortadan kalkar ve bir bütün olduğunuzu hissedebilirsiniz. Bu yoğun duygular zihnin mantıklı kısmını elimine eder, fazla düşünmez, kaygılanmaz ve içinizden geldiği gibi tutkularınız doğrultusunda ilerlersiniz.
İlişkinin bu ilk aşaması belki de en eğlenceli aşamadır, dolu dolu yaşamaktan ve keyif almaktan korkmayın. Ancak zaman zaman durup, bir adım geri giderek duygularınızı gözlemlemek faydalı olabilir. Arzularınızın peşinden gitmenin tadını çıkarırken bazen de mantıklı bir değerlendirmeye başvurabilirsiniz, bu sayede gerçeklikten de fazla uzaklaşmamış olursunuz. Vurulma halini deneyimlediğiniz bu aşamada büyük kararlar almaktan kaçının. Kişisel sınırlarınızı ve inançlarınızı korumaya devam edin. Mutluluğunuz ve arzularınız ne kadar yüksek olursa olsun, kendinize zarar verecek esnemeler yapmaktan kaçınmanız faydalı olabilir.
Aşama 2: Şüphe ve inkar
İkinci aşama artık ayakların yere basmaya başladığı ve her şeyin belki de mükemmel olmadığını keşfettiğiniz aşamadır. Partnerinizle aranızdaki farklılıklar ve uyuşmazlıklar artık daha dikkat çekici bir hal alır. Yanıldığınızı düşünebilir, daha ileri gitmek istemeyebilirsiniz. Kendi inançlarınızı savunma arzunuz artabilir ve partnerinizle yaşadığınız uyuşmazlıklara karşı saldırgan bir tutum sergileyerek kendinizi kabul ettirme çabası içine girebilirsiniz. Birinci aşamadan ikinci aşamaya bu geçiş, hayal kırıklığı yaşamanıza ve stres seviyenizin artmasına sebep olabilir. Stresin artması ise bir adım geri gitmek, kaçmak ya da partnerinizi yok saymak istemenizle sonuçlanabilir. Bu süreci partnerinizi istemediğinize karar vererek ya da hislerinizi yansıtarak, onun sizi istemediği düşüncesine inanarak geçirebilirsiniz.
Tüm bu etkilerine rağmen aslında ikinci aşama ilişkiniz açısından oldukça önemli ve pozitif bir aşamadır. Birlikteliğinizin bir adım ileri gitmesi ve partnerinizle aranızdaki bağların güçlenmesi için iyi bir fırsattır. Zaman zaman kendimizle bile çatıştığımızı düşünürsek, hiç kimseyle mükemmel uyuma sahip olmanın mümkün olmadığı söylenebilir. Partnerinizin sevgi ve destek dilini öğrenmek, problem çözme becerilerinizi geliştirmek ve bu farklılıklarla başa çıkmayı başararak birlikteliğinizi devam ettirmek, ilişkinizin güçlenmesini sağlayabilir.
Aşama 3: Gerçeklikle yüzleşme
Artık gerçeklikle tamamen karşı karşıya kalınan bu aşama, ilişkilerin en önemli aşamalarından biridir. İlişkide yaşanan çatışmalar, farklılıklar ve sorunlar artık tamamen yüzeye çıkmaya başlar. Özellikle bu sorunların daha hafif olduğu ikinci aşamayı yaşamış ve sorunlara yapıcı yaklaşmak yerine halının altına süpürmeyi tercih etmişseniz, üçüncü aşamayı daha yoğun deneyimleyebilirsiniz. İlişkinin bu aşamasında sorunlar iki taraf için de görünür bir hal alır. Sorunlar karşısında savunmaya geçmek, bireysel düşünmek ve saldırgan bir tutum sergilemek çoğu zaman yıpratıcı sonuçlara sebep olur. Güzel anılar ve sevgi dolu anlar unutulup, ilişkiye negatif bir perspektiften bakma eğilimi artabilir.
Bu yıpratıcı aşamayı atlatmak için sorunları, aklınızdakileri ve duygularınızı partnerinizle paylaşmanız oldukça önemlidir. Problemleri görmezden gelmeyi bırakmak, yapıcı bir tutumla değerlendirmeye almak iletişiminizi güçlendireceği gibi sorunların iki taraf için de çözüldüğünden emin olmanıza yardımcı olacaktır. Kırılgan taraflarınızı ve ihtiyaçlarınızı göstermek zaman zaman zorlayıcı olsa da kendinizi bu konuda motive etmeye çalışabilirsiniz. Bu sayede öfkenin, huzursuzluğun ve stresin ardındaki sevgi ve bağlılık, partnerinizle ilişkinize yansıyabilir. Birleşme aşamasından farklı olarak, bu aşamada beyin yalnızca olumsuza odaklanma eğiliminde olup güzel anıları unutabilir. Birlikte aktiviteler yapmak ve güzel zamanları anmak, durumun yalnızca şu an böyle olduğuna vurgu yapmayı sağlar.
Aşama 4: Karar anı
İkinci ve üçüncü aşamalardan geçmiş, hala sorunlarınızı sağlıklı bir şekilde ele alamamış ve partnerinizden uzaklaşmış hissediyorsanız dördüncü aşamayı deneyimliyorsunuz demektir. Dördüncü aşama, artık sorunların kontrol edilmez bir hale geldiği, iletişimin azaldığı ve ayrılık süreci aşamalarını deneyimlemeye başladığınız bir aşamadır. Bu aşamanın sonunda, partnerinizle uyuşmadığınıza ve ilişkiyi sonlandırmak istediğinize karar verebileceğiniz gibi; daha fazla çabalayarak ilişkinize bir şans daha vermeye de karar verebilirsiniz.
İlişkide kalarak çabalamayı seçmek, ilişkinizin bozulmasında kendi rolünüzü anlamayı ve gerçek değişim için uğraşmayı gerektirir. Bu aşamayı partnerinizle birlikte atlatabilmek, ilişkinize büyüme ve derinleşme şansı verirken, kendinizle ve partnerinizle ilgili bildiklerinizin de artmasını sağlar. Öte yandan, yollarınızı ayırmaya karar verirseniz ise, bunu yapıcı bir şekilde, birbirinizin iyiliğini dileyerek ve olanlarla ilgili kendi payınızı anlayarak yapmak uzun vadede geliştirici bir etki sağlar.
Aşama 5: Koşulsuz sevgi
Beşinci aşama ilişkinin en sağlıklı aşaması olarak tanımlanabilir. İlk aşamada attığınız tohumların tutunması, büyümesi ve gelişmesi sonucunda artık meyveleri topladığınız bir aşamadır. Çiftler birbirlerini tanımış, zorluklarla nasıl başa çıkacaklarını öğrenmiş ve birlikte kalmayı seçerek aralarındaki sevgi bağını beslemişlerdir. Koşulsuz sevgi aşamasında, artık mükemmeli aramazsınız, partnerinizin hem pozitif hem de negatif özelliklerini ve birlikteliğin inişli çıkışlı bir süreç olduğunu kabul edersiniz. İlişkiniz üç koldan beslenir, sizin ve partnerinizin bireysel gelişimleri, huzuru ve potansiyeli; çift olarak ortak değerleriniz ve büyümeniz. Bu sayede sorunlar karşısında herkes kendi sorumluluğunu alabilir, üzerine düşeni yapar ve ilişkiyi beslemenin yollarını arar.
İlişkinin hiçbir aşaması sorunsuz ya da mükemmel değildir. Beşinci aşamada da zaman zaman sorunlar, dış faktörler ya da zorlayıcı deneyimler karşınıza çıkabilir. Diğer aşamalardan farklı olarak bu aşamada, karşılıklı kurduğunuz bağ, sevgi ve iletişim, sorunları daha az yarayla atlatmayı sağlar ve ilişkinin devamlılığını korur.
İlişkilerin 5 aşaması hangi sırayla yaşanır?
Bu aşamalar genel geçer bir sıraya, süreye ya da yoğunluğa sahip değildir. İlişkinin başlarında yaşanan vurulma hali, en yaygın aşama olsa da sonraki aşamaların sırası ya da yaşanıp yaşanmaması çiftlere göre değişebilir. Sorunlarınızı ve karşılaştığınız farklılıkları henüz ikinci aşamadayken yapıcı bir şekilde ele alarak, üçüncü ve dördüncü aşamaları yaşamayabilirsiniz.
Sağlıklı bir ilişki, karşılıklı iletişim, emek ve yatırım ile mümkündür. Partnerinize karşı açık, savunmasız ve destekleyici olmak ilişki süreci boyunca yaşanan dalgalanmalar karşısında direncinizi artırabilir. Başa çıkamadığınızı düşündüğünüz sorunlarla karşı karşıya kaldığınızda ise bir ilişki terapistinden yardım alabilirsiniz. Yaşadıklarınızı hayatınıza katkı sağlayan deneyimler olarak görmek, kişisel gelişiminiz ve güncel ilişkiniz sonlansa bile ilerleyen zamanlarda kuracağınız bağlar üzerinde yapıcı bir rol oynar.
