Çocukken annelerimiz boyumuzun uzaması için uyumamız gerektiğini söylerdi. Belki de bunun çocukları erken yatırmak için uydurulan bir söz olduğunu düşündünüz. Ama aslında bu sözün doğruluk payı büyük. Büyüme hormonunun salgılanması uyku boyunca gerçekleşen birçok olaydan yalnızca bir tanesi.
ABD Hastalık Kontrol ve Korunma Merkezi, Amerika’daki nüfusun üçte birinin yeterli miktarda uyumamasının sebebini, uykunun pasif ve işlevi olmayan bir zorunluluktan ibaret olduğunu düşünmesinden kaynaklandığını belirtiyor. Aslında uyku yalnızca dinlenmekten ibaret değil.
Harvard Tıp Okulu’nda Kulak Burun Boğaz uzmanı olarak görev yapan Noah Siegel ise, “Gece boyunca süren birçok gizemli ve fizyolojik evre var” diye belirtiyor. Peki bilimsel çalışmalara göre uykunun organlarımız üzerindeki önemli etkileri nedir, yakından inceleyelim.
Konsantrasyona etkisi
Gençlerin birçoğu gecikmiş uyku sendromundan muzdarip, başka bir deyişle “gece kuşu” olmuş durumdalar. Eğer sabah da erken kalkmak zorunluysa bu bir problem halini alıyor. “Eğer bu anlatılanlar size uyuyorsa, çözüm yolları mevcut; günlük programı değiştirmek, yardımcı olacak ilaçlar ve ışık terapisi…” diyor Siegel. Bu değişikleri yaparsanız, kendinizi birdenbire işinizde daha verimli hale gelmiş bulacaksınız.
Beyne etkisi
Bilinç halinden yavaş dalga uykusuna geçtiğimiz sırada beynimiz kısa süreli hafızadaki bilgileri uzun süreli hafızaya aktarmakla ilgilenir. Ama yetersiz uyku, beynimizin bilişsel fonksiyonlarını olumsuz yönde etkiler. Örneğin 20 saat uyanık kalmak kanınızda %0.10 seviyesinde alkol olmasına eşdeğer etkiyi yapar. Uyku aynı zamanda dikkati de etkiler, öyle ki uyku bozukluğu yaşayan çocuklar ADHD (Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu) olan bireylerle aynı semptomları gösterir.
Kalbe etkisi
Hem obstruktif uyku apnesi hem de alışkanlık haline gelmiş kısa uyku süreleri kalp sağlığının bozulması ile ilişkilidir. Bunun bir sebebi de metabolizmayı kontrol eden hormonların uyku süresince düzenlenmesidir. Bunlardan bazıları insülin, ghrelin (açlık) hormonu ve leptin (tokluk) hormonudur. Uyku apnesinin metabolizma üzerinde olan anlık etkisini gösteren bir çalışmaya göre, bir gecede uyku apnesinin metabolizma üzerinde olan olumsuz etkilerinin uzun vadede kalp hastalığı veya diyabet gibi kümülatif bir zarara sebebiyet verebileceğini kanıtlandı.
Cilde etkisi
Güzellik uykusu, lafın gelişi söylenmiş bir söz değildir. “Uykusuz kalmak yaşlılık belirtilerinin ortaya çıkmasını tetikliyor” diyor Siegel. Bu yaşlılık belirtilerinin birçoğunun ciltte ortaya çıktığını da unutmamak gerekiyor.
Üreme organlarına etkisi
Optimal seviyede yani en verimli düzeyde uyumamak, testosteron salınımınızı azaltmaktadır.
Kemiklere etkisi
Bazı araştırmalar uyku apnesi ile kemik erimesi arasında doğru orantı olduğunu öne sürerken bazıları da çok uzun uyumanın kemik yoğunluğunun azalmasına sebep olduğunu savunuyor. Ancak bu konuda hala net bir kanıya varılabilmiş değil.
Konu ile ilgili “daha fazla” bilgiye aşağıdaki yazılardan da ulaşabilirsiniz:
