Vücudun biyolojik saati sirkadiyen ritim; uyku, beslenme, psikoloji ve hormon döngüsü gibi birçok alanla etkileşim halinde. Özellikle bu doğal döngüye göre beslenme, vücudun metabolik hızının dengelenmesine yardımcı olur. Uzman Diyetisyen ve Fitoterapist Gizem Keservuran ile sirkadiyen beslenme alışkanlıklarını ve yeni çıkardığı kitabı üzerine keyifli bir röportaj gerçekleştirdik.
Gizem seni kısaca tanıyabilir miyiz?
Başkent Üniversitesi Beslenme ve Diyetetik Bölümü mezunuyum. Daha sonra Yeditepe Üniversitesi’nde Fitoterapi yüksek lisansımı tamamladım ve doktoraya başladım. Daha önce uzun yıllar farklı hastanelerde çalışma deneyimim oldu. Şimdi kendi ofisimde beslenme danışmanlığı veriyorum. Aynı zamanda çocukluğumda lisanslı olarak yüzücüydüm. Dünyanın çeşitli yerlerinde Maraton, yarı maraton ve trail yarışlarına katıldım. Şimdi ise triatlon branşı ile ilgileniyorum. Yine çeşitli ülkelerde IRONMAN yarışlarına katılıyorum.
Biyolojik saat ya da sirkadiyen ritim nedir?
Sirkadiyen ritim veya biyolojik saat; vücudun fizyolojik, metabolik olaylarını ve davranışlarımızı 24 saat boyunca kontrol eden, sağlık için oldukça önemli bir sistemdir.
İlginizi çekebilir: Sirkadiyen Ritim: Doğru Zamanda Doğru Beslenme
Prof. Dr. Metin Özata ile birlikte hazırladığınız “16:8 Sirkadiyen Diyet” adlı yeni kitabında biyolojik saatimize uygun olan beslenmenin bütünsel olarak sağlıklı olma halini sağlayabileceğinden bahsediyorsunuz. Kısaca bu beslenmeyi açıklayabilir misin?
Açlık ve tokluk hali vücudumuzda hormonlar ile kontrol edilen matematiksel sistemler bütünüdür. Sirkadiyen ritme uygun bir beslenme düzeni oluşturduğunuzda, açlık ve tokluk mekanizmanızı da vücudunuza uygun saatler ile eşleştirmiş olursunuz. Bu da tüm biyolojik sisteminizle bütünlük sağlamak demektir.
Örneğin, insülin hormonunuzun aktif olmadığı bir saatte yemek yediğiniz takdirde, kan glikozu düzeyinizin kontrolü daha zor olacaktır. Bu da uzun vadede glikoz metabolizmanızın işleyişini bozar. Oysa vücuda, ihtiyaç duyduğu saatlerde enerji sağlamak gerekir.
İlginizi çekebilir: Prof. Dr. Metin Özata ile Aralıklı Oruç ve Etkileri
Sirkadiyen ritme göre beslenmenin insan vücuduna faydaları nelerdir? Hastalıkları önleme, zihin performansını artırma gibi faydalarından bahsedebilir miyiz?
Sirkadiyen beslenme ile vücuttaki enflamasyon ve oksidatif stres azalır. Bu iki unsur, kronik hastalıkların ve kanserin en önemli nedenleridir. Bu beslenme düzeni ile birlikte tip-2 diyabet riski azalır, bağırsak mikrobiyotası düzelir, karaciğer yağlanması azalır, meme kanseri riski azalır, böbrek hastalıkları önlenir.
Sirkadiyen diyet, her insana uygun bir beslenme şekli midir?
Büyüme gelişme çağındaki çocuklar için aralıklı oruç önerilmez. Hamilelik ve emzirme döneminde olanlar ile kronik hastalığı olanlar ise mutlaka doktor kontrolünde olmak koşuluyla bu düzende beslenebilirler.
Bu diyeti uygulamaya başladığımızda faydalarını görmeye ne zaman başlarız?
Bu bir diyetten ziyade bir beslenme modelidir, bir sistemdir. Dolayısıyla yaşam şekli olmaya uygundur. Faydalarını ise en az 5 hafta sürdürdüğünüzde görmeye başlarsınız. Uzun vadede de sağlık sorunlarında ciddi düzelmeler, kan değerlerinde olumlu yönde fark yaratacak değişimler gözlemlenir.
Sağlıklı bir şekilde kilo vermek isteyen biri bu diyet ile hedeflerine ulaşabilir mi?
Bu beslenme düzeni ile sağladığımız uzun süreli açlık durumu, glikoz ve insülin seviyelerinde azalmayı ve yağ yakımını sağlamayı amaçlar. Bu sayede hormonlarınızı kontrol altına alarak, sağlıklı bir şekilde kilo verebilirsiniz.
İlginizi çekebilir: İnatçı Kilolara Veda: 6 Adımda Nasıl Daha Kolay Kilo Verilir?
Diyetisyenliğinin yanı sıra başarılı bir sporcusun. Düzenli olarak spor yapanlara beslenme önerilerin nedir? Sirkadiyen ritme uygun beslenme alışkanlığıyla spordan da maksimum verim almak mümkün mü?
Beslenme muhakkak kişiye özgü ve kişinin yaşam düzenine uygun olmalıdır. Egzersiz ile birlikte artan enerji ihtiyacının gerektiği ölçüde ve doğru kaynaklardan sağlanması gerekir.
Ben kendi hayatımda bu şekilde besleniyorum, bu şekilde beslenen sporcu danışanlarımın sayısı oldukça fazla. Antrenman performansımı olumlu yönde etkilediğini rahatlıkla söyleyebilirim. Dünya da bu şekilde beslenen birçok profesyonel sporcu var ancak burada yine de kişinin metabolizmasını iyi tanımak ve ona göre düzen oluşturmak kademeli geçiş sağlamak önemli. Ve bu sistemi uygulamak isteyen kişilerin mutlaka bir uzman eşliğinde başlamalarını öneririm.
İlginizi çekebilir: Koşmak En İyi Antioksidan! İşte Düzenli Koşmanın Faydaları
Fotoğraf: Designed by Freepik
