FOTOĞRAF: THE CALMM
Birçoğumuz “aşağı tarafta” nasıl koktuğumuza aşinayızdır. Eğer her şey yolunda ise hiç kimse durup da kendi kokusunu düşünmez, hatta fark bile etmez. Peki ya işler yolunda gitmediği zaman? İstenmeyen vajinal kokular kadınların iyi olma hallerini aniden düşürebiliyor; cinsel yaşamlarını ve öz güvenlerini zedeleyebiliyor. Bunun da ötesinde belirli vajinal kokular altta yatan önemli sağlık sorunlarına işaret edebiliyor. Kadınların kendilerine bile itiraf etmekte zorlandıkları kötü vajina kokusu utanılacak, saklanacak, üzülecek bir durum olmadığı gibi küçük yaşam tarzı değişimleri ve hızlı tedavi yöntemleri ile kolayca iyileştirilebilen bir sağlık durumunu işaret ediyor. Eğer siz de bir şeylerin yolunda gitmediğini düşünüyor ama nedenine bir türlü emin olamıyorsanız sizin için en yaygın şekilde görülen 6 farklı vajinal kokunun neden yaşandığını araştırdık!
Sağlıklı bir vajina nasıl kokar?
Konu vajinal sağlığa gelince her kadına uyan tek bir tanım, görüntü veya koku bulunmuyor. Birbirinden farklı yaşamlar süren, farklı bedenlere, beslenme düzenlerine sahip olan kadınların vajinal kokuları da tüm bu çevresel etmenler ile şekilleniyor ve farklılaşabiliyor. Benzer bir temele dayandığı sürece tüm bu farklılıklar sağlıklı, normal ve bizi biz yapan unsurlar oluyor. Bu benzer temelse yine kişiye özgü bir şekilde ölçülüyor. İyi bir spor antrenmanından çıktığımızda tenimizin yaydığı o kokunun normal şartlar altında vajinal kokumuz olması bekleniyor. Yani kendimize has ter kokumuz ile sağlıklı vajinal kokumuz birbirine benziyor.
Normalin dışında bir vajinal koku neden yaşanabilir?
Konu vajinal sağlığa gelince en önemli ayırıcılardan birisi de olağan dışı durumları takip edebilmekte gizleniyor. Bu nedenle her kadının kendi kokusunu bilmesi, tanıması, anlamlandırabilmesi ve bu sayede değişimleri takip edebilmesi gerekiyor. Peki kendi kokumuzun dışında, hoşumuza gitmeyen bir koku aldıysak ne yapmalıyız? Aşağıdaki koku ve sağlık sorunu eşleşmeleri bir sonraki adımınızı doğru şekilde atmanıza yardımcı olabilir.
1. Balık kokusu: Bakteriyel vajinozis (BV)
Vajinanın içerisinde bağırsaklarımızdaki gibi bir bakteri ekosistemi yaşıyor. Hem iyi hem de kötü huylu bakterileri bulunduran bu mikrobiyota normal şartlar altında ideal bir dengede bulunuyor. Eğer kimi çevresel etmenlerden ötürü bu mikrobiyomun dengesi bozulur ve kötü huylu bakterilerin sayısı iyi huylu bakterileri geçerse bakteriyel vajinozis (BV) yaşanıyor. Üreme çağındaki her kadından yüzde 15-50’sini etkileyen BV balığımsı bir kokuya, gri/yeşil/puslu bir akıntıya ve batma, şişkinlik, kaşıntı, rahatsızlık hislerine neden olabiliyor. Kötü koku kendini özellikle penetratif seksten sonra gösteriyor.
Zaman içerisinde kendi kendine geçebilen BV eğer kronikleşirse doktora görünmek ve doğru bir antibiyotik tedavisine başlamak gerekiyor. Kendiliğinden geçmesine destek olmak içinse probiyotik tüketimini, cinsel yaşamdaki hijyen ve korunmayı arttırmak öneriliyor.
2. Maya kokusu: Vajinal mantar
Normal şartlar altında bile vajinanın ekosisteminde bir miktar mantar bulunuyor. Nitekim burna maya kokusu gelmeye başladıysa bu, ekosistemdeki dengenin bozulduğunu ve mantarların çoğaldığı anlamına geliyor. Vajinal mantar kendini belirgin olarak maya kokusu ve beyaz, topaklanmış akıntı ile gösteriyor. Hormonal dengesizlik, antibiyotik kullanımı, yanlış bakım ürünleri gibi vajinal mikrobiyom dengesini bozan her tür çevresel etmen vajinal mantara neden olabiliyor. Vajinal mantarın tedavisi de uzman kontrolünde anti-fungal ilaçlar, kremler veya fitiller ile kolaylıkla gerçekleştirilebiliyor.
3. Metal kokusu: Regl zamanı
Eğer aşağıdan metalik bir koku geliyorsa bu regl zamanına işaret ediyor. Kan akışı ile beraber yayılması çok normal olan bu metal kokusunun reglin bitiminden 1-2 gün sonra kendiliğinden kaybolması gerekiyor.
4. Çürük kokusu: Unutulmuş veya uzun bırakılmış tampon
Yanlış tampon kullanımı çürük kokusuna neden olabiliyor. Normalde kan akışının yoğunluğuna göre 4-8 saat içerisinde çıkarılması gereken tamponun önerilenden daha uzun süre bırakılması kötü bakteri artışına, dolayısıyla kötü kokuya neden olabiliyor. Tamponun doğru şekilde çıkarılmasından sonra her şeyin normale dönmesi bekleniyor. Eğer tampona ulaşılamıyor veya koku normale dönmüyorsa mutlaka sağlık uzmanına görünmek gerekiyor.
5. Amonyak kokusu: İdrar yolları enfeksiyonu
Amonyak kokusu genellikle idrar yolları enfeksiyonu ile ilişkilendiriliyor. Kendini belirleyici olarak yüksek ateş ile gösteren idrar yolları enfeksiyonu eğer tedavi edilmezse çok belirgin ve amonyağa benzer bir kokuya da neden olabiliyor. Bu kokunun geçirilmesi için de öncelikli olarak idrar yolları enfeksiyonunun tedavi edilmesi gerekiyor.
Sağlıklı bir vajinal koku için ne yapmalıyız?
Peki yukarıdaki sağlık durumlarının dışında mn öbvher anlamda sağlıklı ve temiz kokan bir vajinal bölge için nelere dikkat etmemiz gerekiyor?
1. Vajinal mikrobiyota dengesi
Vajinal mikrobiyomu dengede tutmanın yolu ilk olarak bakteri çoğalmasına neden olan zararlı besinleri minimize etmekten daha sonra da fermente ve alkali besinleri daha çok tüketmekten geçiyor. Çok fazla hayvansal protein, rafine şeker, süt ve süt ürünleri, kahve vajinal ekosistemdeki kötü huylu bakteri artışına sebep olabiliyor. Öte yandan narenciye, yeşil yapraklı sebzeler, turşu, yoğurt, kefir gibi gıdalar ise iyi huylu bakterilerin artmasını sağlıyor.
2. Doğru bakım
Vulva kokusuz ve doğal temizleyiciler ile yıkanabilse de kendi kendini temizleyebilen bir organ olan vajinanın sadece su ile yıkanması gerekiyor. Yanlış kelimeler ile pazarlanan tüm vajinal kozmetik ürünleri vaat edilen faydaları sunmadığı gibi vajinanın doğal mikrobiyota dengesinin bozulmasına neden oluyor. Vajina bölgesini temizlemenin en iyi yolu sadece sudan geçiyor!
İç çamaşırı seçiminde de mutlaka hava aldıran, yüzde yüz pamuk, yumuşak kumaşlar tercih etmek hatta bazı geceler iç çamaşırsız uyumak öneriliyor. Böylelikle vajinal bölgeye ulaşan temiz havanın önü kesilmemiş oluyor!
3. Hormonal sağlık
Sağlıklı bir vajinaya sahip olmak için hormonal dengenin korunmasına dikkat etmek gerekiyor. Yaygın olarak; doğum kontrol hapı veya spiral gibi korunma metotları, PKOS, sentetik hormon takviyeleri, endokrin bozucular, yanlış beslenme, kronik stres hormonların dengesizleşmesine neden olarak vajinal problemlere yol açabiliyor. Hormon dostu bir yaşam sürmekse bütünsel sağlığı desteklediği gibi sağlıklı bir cinsel yaşamı da beraberinde getiriyor.
4. Güvenli seks
Aynı kozmetik ürünleri gibi seks araçlarını yanlış kullanmak da vajinal mikrobiyomun bozulmasına neden olabiliyor. Kimyasal ağırlıklı kayganlaştırıcılar, doğru şekilde temizlenmeyen seks oyuncakları, parfümlü prezervatifler vajinal sağlığa zarar verebiliyor. Her anlamda güvenli ve sağlıklı bir cinsel hayat için mümkün olduğunca doğal ürünlere yönelmek, gerekiyorsa prezervatif kullanmak ve hijyeni önceliklendirmek gerekiyor.
