Kadın sağlığı savunucusu Jinekolog Dr. Donnica Moore‘a göre ergenlik, doğum, menopoz ve yaşla birlikte değişen hormon seviyeleri, vajina ve vulvanın yaşam boyu pek çok değişime uğramasına sebep oluyor. Vulvovajinal sağlık içinse tıpkı yaş aldıkça beslenmemizde, kullandığımız birçok üründe yaptığımız gibi birtakım önlemler almamız gerekiyor. 20’lerden 50’lere vajina ve vulva nasıl bir değişim geçiriyor sorusuna yanıt aradık!
Ekstra bakıma ihtiyaç duymayan bir organ!
She-ology’nin yazarı Jinekolog Dr. Sherry Ross, her ne kadar yaşla ve kritik bazı süreçlerle birlikte vajina ve vulva birtakım değişikliklere uğruyor olsa da vajinanın (iç kanal) kendi kendini temizlediğini söyleyerek sözlerine başlıyor. Bu sebeple vajina temizliği için dışarıdan herhangi bir müdahaleye gerek olmadığını belirten Ross, vulva yani vajinanın dış bölümünü saran cilt tabakasını ise yaşamımız boyunca su ve yumuşak, kokusuz bir sabunla durulamayı öneriyor.
Vajina normalde asidiktir, bu da onu enfeksiyonlardan, iltihaplanmadan ve erken yaşlanmadan korur. 3,8 ile 4,5 arasında asidik bir pH, vulva ve vajina için ideal ortamdır. Bu hassas dengeyi bozan herhangi bir şey enfeksiyon, kuruluk, kaşıntı veya yanma gibi vulva ve vajinal sefalete yol açabilir.
Dr. Sherry Ross
20’li yaşlarda vajina ve vulva nasıl bir değişim geçiriyor?
Cinsel yaşam üzerinde aktif bir rol oynayan östrojen, progesteron ve testosteron hormonlarının zirvede olduğu 20’li yaşlarda, Jinekolog Dr. Jessica Shepherd, özellikle östrojenin vajina duvarının kalın ve elastik olmasını sağladığını belirtiyor ve ekliyor: “Bu sebeple 20’li yaşlarında doğum yapanların vajinaları doğumdan sonra daha hızlı bir şekilde iyileşiyor.”
Dr. Ross ise 20’li yaşlarda vajinanın diğer dönemlere nazaran daha az “ekstra” bakıma ihtiyacı olduğunu söylüyor.
Bebeğiniz yoksa, bu on yılda vajina ile ilgili önemli fiziksel değişikliklerin olması muhtemel değildir.
Dr. Sherry Ross
Ancak Dr. Ross’un da dediği gibi her ne kadar 20’li yaşlar vajinal sağlık için acil bakım sinyallerinin çalmadığı bir dönem olsa da doğum kontrol yöntemlerinin kullanımı, hamilelik ve doğum, bu yaşlarda vajinayı etkileyebilecek faktörler arasında yer alıyor.
Dr. Moore ise bu dönemde labiaların büyüyebileceğini, renk değiştirebileceğini söylüyor. Kasık tüylerinin ise kalınlaşabileceğinden bahsediyor. Vajina içerisinde de pelvik taban kaslarının diğer dönemlere göre nispeten daha güçlü olduğunu ekliyor. Özellikle doğum kontrol haplarının vajina içerisinde kuruluk ve nispeten daha ağır bir akıntıya da sebep olabileceğini belirten Dr. Ross, bu yaygın yan etkiyi düzeltmek için genellikle başka bir doğum kontrol hapına geçmek gerektiğini ekliyor.
30’lu yaşlarda vajina ve vulva nasıl bir değişim geçiriyor?
Yale Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde jinekolog ve klinik profesör olan Mary Jane Minkin‘e göre doğum yapılmadığı sürece perimenopoza (menopoza geçiş süreci) kadar vajinada önemli bir değişiklik gerçekleşmiyor. Ancak hormonların zirvede olduğu 20’li yaşlara nazaran 30’lu yaşlarda labialar koyulaşıp incelebiliyor.
Minkin’e göre 20’li yaşlara kıyasla 30’lu yaşlardaki en büyük değişiklik ise pelvik taban kaslarının gücünü kaybediyor olması ki bu da seksten alınan zevkin azalmasına ve idrar kaçırma gibi problemlerinin artmasına neden olabiliyor. Dr. Minkin ve Dr. Moore, bu sebeple kegel egzersizlerini önerirken aktif bir yaşam tarzının da vajinanın yaşlanma belirtilerini minimize etmek için önemli olduğunu vurguluyorlar.
Bunun yanı sıra Dr. Moore, vajinal doğum gerçekleştiğinde vajinal kasların bebeğin kafasının bu dar alandan geçebilmesi için gerildiğinden, genişlediğinden ve bazen de yırtılabildiğinden bahsediyor. Vajinanın normal boyutuna ve şekline dönmesinin ise zor olsa bile kegel egzersizlerinin yine bu konuda yardımcı olabileceğini ekliyor.
Dr. Ross ise hem vajinal hem sezaryen doğum sonrası ve emzirme döneminde görülen fiziksel ve hormonal değişiklikler sebebiyle, östrojen seviyesinin düşebileceğini söylüyor. “Düşük östrojen, menopoz sırasında görülen değişikliklere benzer şekilde vajinal kuruluk ve yanmaya neden olur,” diyen Dr. Ross, endişelenmeye gerek olmadığını bu durumun adet döneminin yeniden başlaması ile düzelebileceğini söylüyor.
40’lı yaşlarda vajina ve vulva nasıl bir değişim geçiriyor?
Dr. Moore, 40’lı yaşlarda vajinanın pH değerinin yükselebileceğini ve kasık tüylerinin renk değiştirip incelenebileceğini söylüyor. Östrojen seviyelerinin yavaş yavaş azaldığı bu dönemde, vulvadaki kollajen ve kan akışının da azalabileceğini ekleyen Dr. Moore, bu sebeple labiaların daha gevşek bir görünüme kavuşabileceğini sözlerine ekliyor.
Dr. Ross ise genellikle perimenopozun başladığı bu dönemde, yumurtalıkların düzensiz hormon üretmeye başlayabileceğini belirtiyor. Düşen hormon seviyeleri, cinsel dürtünün azalmasına neden olabileceği gibi vajinal kuruluk probleminin de yaşanmasına sebebiyet verebiliyor. Bu sebeple Dr. Minkin, topikal olarak bir vajinal nemlendiricinin doktorunuza danışarak kullanabileceğini söylüyor.
Mutlu ve sağlıklı vajina için Dr. Minkin‘in 40’lı yaşlardaki en önemli önerisi ise seks! Düzenli bir cinsel hayatın vajina sağlığı için faydalı olduğunu söyleyen Dr. Minkin ayrıca mastürbasyon yaparak pelvin kan akışının uyarılabileceğini, bunun da vajinal kuruluk problemi ile mücadele etmeye yardımcı olabileceğini belirtiyor.
50 ve üzerinde vajina ve vulva nasıl bir değişim geçiriyor?
Dr. Moore, birçok kadının 50’li yaşlarının başlarında menopoza girdiğini ve bunun vajinal kuruluğa ve vulvada kırışıklıklara neden olabildiğini belirtiyor. Doğal vajinal mukusun dokusal olarak incelenebileceğini de sözlerine ekleyen Dr. Moore, bunun vajinal kuruluğa ve dolayısıyla cinsel ilişkiye, ağrılı seks ve orgazma ulaşmada artan süre şeklinde etki edebileceğini dile getiriyor.
Dr. Moore’un 50’li yaşlarda cinsel ilişkiden daha fazla zevk alabilmek için önerisi ise ön sevişmenin süresini uzatmak ve cinsel ilişki sırasında kayganlaştırıcı kullanmak. Vajinayı besleyen ve nemlendiren östrojenin azalmasıyla birlikte vajina ve klitorisin büzüşebileceğinden bahseden Dr. Ross, bunun ağrılı cinsel ilişkinin yanı sıra egzersizi de sancılı bir hale getirebileceğini söylüyor. Problemleri hafifletmek içinse doğal bir nemlendirici olan sızma Hindistan cevizi yağını tavsiye ediyor.
50’li yaşlar ve üzerinde pH seviyesinde meydana gelen değişikliklerle birlikte vajinanın tahrişe ve enfeksiyonlara daha yatkın hale gelinebildiğinden bahseden Dr. Shepherd ise öneri olarak PRP enjeksiyonlarını, hormon replasman ve vajina gençleştirme tedavilerini doktorunuza danışmanızı öneriyor.
Tıpkı yaşlanan bir yüzün daha fazla kırışması gibi vulva da zamanla daha kırışık görünebiliyor. Ancak vulva ve vajinanızın ne kadar hızlı değiştiğine bakmaksızın, bu aşamaların normal ve beklenen olduğunu unutmayın.
Dr. Donnica Moore
