Menopoz, yumurtalıkların östrojen üretmeyi bırakması sonucu adet kanamalarının doğal olarak durması ve üreme çağının bitmesidir. Ortalama menopoz yaşı 51’dir. Perimenopoz, 30’lu yaşların sonu ile 40’lı yaşlarda östrojen üretiminin dalgalanmasıyla menopozun yaklaştığı döneme denir. En sık bulgusu adet döngülerinde değişiklik olup kısa ya da uzun aralıklarla olmasıdır. Adet kanamalarında bir miktar azalma olabilir. Perimenopoz ve menopoz dönemi semptomları nelerdir? Bu dönemlerde kadın sağlığını korumak, iyi olma halini yükseltmek için neler yapabiliriz? Amerikan Hastanesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Bölümü Uzmanı Doç. Dr. Cengiz Alataş anlattı.
Perimenopoz ve menopoz dönemlerinde neler yaşanır?
Perimenopozda genellikle adet döngülerinde değişiklik dışında pek şikayet olmaz ama bazen sıcak basması, gece terlemesi ve yorgunluk hissi görülebilir. Yine, uyku sorunlarına da sık rastlanır. Menopozda ise bu şikayetlerin yanı sıra, vajinal kuruluk ve buna bağlı ağrılı ilişki, sık vajinal enfeksiyon, sık idrara gitme ya da idrar yolu enfeksiyonları olabilir.
35 yaşından sonra kemik kaybı az miktarda başlasa da, menopozdan sonraki 4-8 yıl içinde bu kayıp hızlanır. Bunun nedeni, östrojen düzeyinin düşmesidir. Zamanla kalça, el bileği ve omurgada kırık riski artar. Ayrıca, östrojenin kalp ve damarlar üzerine olan koruyucu etkisi azaldığından, kalp krizi ve beyne emboli riski de artar.
Perimenopoz ve menopozu nasıl rahat geçirebiliriz?
Perimenopoz ve menopozda, menopozal semptomları rahatlatmak için hormon tedavisi verilebilir. Amaç östrojeni yerine koymaktır. Eğer hastanın rahmi duruyorsa, endometrium kanserine karşı korumak için östrojene progesteron hormonu da eklenir.
Östrojen hormonu hap, yapışkan bant, jel ya da sprey şeklinde verilebilir. Kadının tek şikayeti vajinal kuruluksa, östrojen lokal olarak vajinal tablet ya da krem şeklinde kullanılabilir. Çok düşük dozda östrojenle vajinal doku desteklenir.
Sistemik östrojen tedavisinin sıcak basması ve gece terlemesinin en iyi tedavisi olduğu bilinmektedir. Vajinal kurulukta da aynı şekilde etkindir. Erken menopozda kemik kaybına, kalça ve vertebra kırıklarına karşı da korur. Ayrıca, kolon kanseri riskini azaltır.
Dikkat edilmesi gerekenler
Kombine hormon tedavisi minimal de olsa kalp krizi riskini artırabilir. Bu kişinin bireysel özellikleriyle de yakından ilişkilidir. Venöz tromboz, beyin embolisi riskini artırır fakat bu risk hormonun deri yoluyla alınmasında daha azdır. Safra kesesi taşı riski de ağızdan alınan formlarda çok az daha yüksektir.
Menopoz döneminde hangi yaşam tarzı değişimleri edinilmeli?
Menopozal şikayetler için ayrıca antidepresanlar, soya, Çin kökenli bitkiler de mevcuttur ancak bunlar hakkında yeterince güvenilirlik çalışması yoktur.
Bioidentik hormonlar yine bitkisel kaynaklardan elde edilir. Hazır ürünlerin yanı sıra eczacıların hazırladığı karışımlar da mevcuttur fakat bu tür ilaçlar da yetkili kurumlarca onaylanmamıştır.
Menopoz döneminde sağlıklı kalmak için dengeli beslenme, yeterli kalsiyum ve D vitamini, düzenli egzersiz, yürüyüş, kasları kuvvetlendirme, yoga ve Tai Chi çok yararlı olur. Düzenli Check-Up yaptırmak, diş ve göz muayeneleriyle jinekolojik kontroller de önemlidir.
