In partnerhip with Wings
Günümüzde yapılan birçok araştırma zihinsel rahatsızlıklara; depresyona, anksiyeteye, travmatik stres bozukluklarına sahip kişilerin aynı zamanda bedensel hastalıklara da sahip olduğu veya bu hastalıklara yakalanma risklerinin daha yüksek olduğunu gösteriyor. Peki neden? Zihinsel hastalıkların beraberinde getirdiği duygusal zorluklar fiziksel sağlığa bakmayı, sağlıklı alışkanlıkları sürdürmeyi daha çok zorlaştırıyor. Her ne kadar beslenme, uyku, egzersiz gibi dış etmenleri sağlıklı bir versiyona getirsek de sağlık sorunları duygusal engelleri iyileştirmedikçe hiçbir zaman “bütünsel” olarak iyileşemiyor. Geleneksel tıp anlayışında çok sık üstünde durulmayan bu zihin-beden bağına Fonksiyonel Tıp Doktoru Will Cole yepyeni bir bakış açısı kazandırıyor ve yeni bir terim öne sürüyor: Shameflammation. Utanç duygusunun bedensel enflamasyonu yükselterek beraberinde hastalıkları getirdiğini savunan Dr. Cole’un Shameflammation anlayışını ve karşısında verdiği antidotu sizin için anlattık!
Dr. Will Cole kimdir?
Fonksiyonel Tıp doktoru olan Will Cole aynı zamanda birçok kez çok satanlar listesine giren Enflamasyon Spektrumu, Ketotarian, Intuitive Fasting ve Shameflammation terimini öne sürdüğü yeni Gut Feelings kitabının yazarıdır. The Art of Being Well podcastinin de sunucusu olan Cole, kronik hastalıkların altında yatan nedenleri bütünsel bir perspektiften; bedensel, zihinsel ve ruhsal düzeyde irdelemesi ile tanınıyor. Sahip olduğu teleklinik merkezinde danışanların bedensel sorunlarının altında sıklıkla stresin, olumsuz düşüncelerin ve geçmiş travmaların yattığını gören Cole, beyin ve beden arasındaki bu güçlü bağlantıyı geleneksel tıp anlayışına taşımak için uğraşıyor.
Shameflammation ne demek?
İngilizce “shame” yani utanç ve “inflammation” yani enflamasyon kelimelerinin birleşiminden oluşan Shameflammation aşılamamış travmaların kişiler üzerinde bıraktığı en baskın hissin; utancın nasıl enflamasyonu etkileyebildiğini açıklamak için kullanılıyor.
Kronik stres altında olmak veya geçmişten günümüze üzerinde çalışılmamış travmalar taşımak kişiyi utanç içinde endişeli, umutsuz, tükenmiş, bedeninden ve duygularından kopuk hale getirebiliyor. Bu ruh hali de sağlıklı kararlar almayı, alışkanlıkları ve günlük rutinleri sürdümeyi zorlaştırıyor. Beslenme, egzersiz, uyku, kaliteli sosyalleşme gibi bütünsel sağlığın zeminini oluşturan unsurlar göz ardı edilebiliyor. Yüksek kortizol seviyelerine yol açan, hormonal dengeyi bozan olumsuz ruh haline bir de yanlış beslenme, hareketsizlik, uykusuzluk eklenince bedensel enflamasyon kronikleşiyor, giderek yükseliyor ve sağlığı aşağıya çekmeye başlıyor.
Bedenin dışarıdaki zararlı patojenlerle savaşmak veya kendini iyileştirmek için doğal olarak yükselttiği enflamasyon ise kısa süreli olduğu sürece çok hayati bir rol oynuyor. Nitekim neredeyse her an çevresel toksinler, stres ve kötü deneyimlerle sarılı modern yaşamda enflamasyon neredeyse kimse için kısa süreli olmuyor. Kronik enflamasyon olarak adlandırılan uzun süreli enflamasyonsa bedenin kendi kendine karşı savaşmasına, sistemlerine zarar vermesine, beden sağlığı kadar zihin ve ruh sağlığını da düşürmesine yol açıyor. Örneğin geçmiş zamanlarda sadece serotonin eksikliği yüzünden yaşandığı düşünülen depresyon günümüzde giderek daha fazla zihinsel enflamasyon ile ilişkilendiriliyor.
Shameflammation’un belirtileri nelerdir?
Dr. Cole’a göre zihinsel sağlık problemine eşlik eden bedensel hastalıklar varsa bu Shameflammation’ın en belirgin belirtisini oluştuyor. Nitekim aşağıdaki semptomlar da beden-zihin bağında yolunda gitmeyen durumların olduğunu işaret edebiliyor:
- Sindirim bozuklukları: Kronik kabızlık, ishal, gaz, şişkinlik.
- İrritabl bağırsak sendromu.
- Sızdıran bağırsak sendromu.
- Kronik ağrılar.
- Ani ruh hali değişimleri.
- Uykusuzluk.
- Beyin sisi.
- Motivasyon ve enerji düşüklüğü.
- Sezgisel beslenmede, kilo kontrolünde zorlanma.
- Hormonal dengesizlikler.
- Cinsel istek düşüklüğü.
- Otoimmün hastalıklar.
Shameflammation neden olur?
Peki neden diğer olumsuz duygular değil de utanç belirgin şekilde enflamasyona yol açabiliyor? Bir sprektrumda hissedilen utanç duygusu öz farkındalığa varılan zorlayıcı durumlarda anlık olarak da görülebiliyor; çok daha derin ve kronik şekilde kendini yetersiz ve değersiz hissetme, korku duyma ile de yaşanabiliyor. Zaten bu ikinci ruh hali de utancın bedensel hastalıklara sebebiyet vermeye başladığı tehlikeli alanı oluşturuyor.
Araştırmalara göre insanlar özellikle sağlıkları ile ilgili kararlar alırken utanç hissedebiliyor. Kendini sağlıklı bir yaşam tarzı sürecek kadar “değerli hissetmeme” hali, doğal olarak öz değeri yüksek seçimler yapmayı zorlaştırabiliyor hatta bu opsiyonu direkt ortadan kaldırabiliyor. Utanç bu nedenle bütünsel iyileşmenin önünde büyük bir engel yaratabiliyor. Çok derin bir utanç ile yaşayan insanlar kendilerine mutlu ve sağlıklı bir yaşam sürmeyi çok görebiliyor.
Utanç, ölümcüldür.
Brene BROWN
Shameflammation nasıl hafifletilir?
Peki utanç ile körüklenen sağlıksız yaşam tarzı seçimleri nasıl tersine çevrilebiliyor? Halihazırda kişiye zarar veren Shameflammation nasıl iyileştirilebiliyor? Utancın antidotu olan öz şefkat ile!
Araştırmalara göre bedensel enflamasyonu düşürebilen, zihinsel hastalıkların semptomlarını hafifletebilen öz şefkat zihin-beden bağının da sağlamlaşmasını sağlıyor. Kişinin kendini doğruları kadar hatalarıyla ve geçmiş kötü deneyimleriyle kabullenmesi, ne olursa olsun daha iyi, sağlıklı, mutlu bir hayatı hak ettiğine inanması bu noktaya erişmek için doğru seçimleri yapmasını da kolaylaştırıyor. Kendine sevdiği bir arkadaşıymışcasına şefkat ve anlayışla yaklaşabilen kişinin bedeni ile bağlantısı da kuvvetleniyor; yolunda giden veya gitmeyen durumlara, açlık-tokluk, uyku-uyanıklık sinyallerine farkındalık da artıyor. Egzersiz yapmak, sağlıklı beslenmek zorunluluktan veya “imkansızlıktan” çıkarak öz saygı pratikleri haline dönüşüyor.
Dr. Cole, öz şefkatin utanç dolu iç sesin yerini alması için farkındalık pratikleri olan mindfulness’ı, nefes, meditasyonunu, somatik çalışmaları, yavaşlamayı ve dinlenmeyi, kendine bilinçli olarak zaman ayırmayı ve tabii ki gerekiyorsa bir uzmandan terapi desteği almayı öneriyor. Bunun yanı sıra Shameflammation nedeniyle zarar gören bedeni antienflamatuar ve bağırsak dostu besinlerle onarmak, sınırlayıcı diyetler yerine sezgisel beslenmeyi önceliklendirmek utanç, öz değer düşüklüğü, hastalıklar spiralinden çıkmaya yardımcı oluyor.
Sağlık ve iyi olma hali bir öz değer formudur.
Dr. Will COLE
Yenilenen Wings ile hayatınıza değer katmaya, alışveriş keyfini ayrıcalıklara dönüştürmeye hazır mısınız? Siz de Wings’in ayrıcalıklı dünyasına katılmak ve size özel programlarını incelemek için link üzerinden başvurunuzu yapabilirsiniz!
