Bedeni ve zihni bir bütün olarak gören Ayurveda, optimum sağlıkta uyumu ve dengeyi hedeflerken odağına hastalığı değil bireyi alır. Ayurvedik uygulamalar bitkisel ve mineral destekli olup Dosha’ya uygun diyet, egzersiz, yoga asanaları, meditasyon gibi bütünsel yaklaşımları kapsar.
Ayurveda’nın literatürdeki anlamı yaşam bilimidir. Makro ile mikro evrenin bir arada denge içinde bulunmasını sağlar. Dosha’nın belirlenmesinin ardından bireyin vücut yapısına, sindirim gücüne, kemik, kan, doku, kas dayanıklılığına, yaşına ve yaşlanma kapasitesine bakılır.
Dosha tespitinde ilk önce nabız analizi yapılır ve bireyin doğası olarak adlandırılan Prakruthi bulunur. Dosha’ya göre beslenme, yaşam tarzı ve bitkisel karışımlar Ayurvedik uygulamaların bileşenleridir. Özellikle kadın sağlığında uygulanan yöntemler yaşlanma karşıtı özellikler taşır ve çeşitli arınma teknikleriyle birlikte kadının yaşam döngüsünde denge ve uyum sağlar.
İlginizi çekebilir: Ayurveda ile Günlük Rutininizi İyileştirin
Ayurveda’ya göre kendimize hangi soruları sormalıyız?
- Dosham dengede mi?
- Metabolizmam dengeli çalışıyor mu, doğru zamanda mı acıkıyorum ve sindirim sistemim düzenli mi?
- Terliyor muyum? (Terleme azaldı ise ıhlamur içilmeli)
- Tuvalete ne sıklıkta gidiyorum? (Günde en az 6 kez gidilmeli ve her gün en az 1.5 lt su içilmeli)
- Hormonlarım dengeli mi?
- Organlarım doğru çalışıyor mu?
- Duyu organlarım sağlıklı mı?
- Ruhsal olarak dengeli miyim?
- İlişkilerim nasıl?
- Görünmeyen hayalet hastalıklarım var mı? (Virüs, kötü bakteri, candida, mantar vb. etkenlerde Dosha dengesizleşir ve organlarda iç hastalıklar oluşmaya başlar)
- Göz, kulak, burun ve boğaz şikayetlerim var mı?
- Cerrahi operasyonlarım neler?
- Kronik cilt problemlerim var mı?
- Erken mi yaşlanıyorum, cildim kırışmaya başladı mı?
- Doğurganlığım bitiyor mu, kısırlık problemim olabilir mi?
Ayurveda ve kadın sağlığı
Ayurveda ve kadın sağlığının temelinde “genç ve iyi hissetmek” vardır, bu da ancak sağlıklı ve Dosha ile uyumlu yaşamak ile mümkündür. Bu nedenle Ayurveda, bedende azalan oran var ise benzerini, artan oran var ise zıttını önerir. Örneğin kemik erimesi var ise kişi kalsiyum ihtiyacını gidermeli, bedende yağlanma var ise hareket ve egzersiz artırılmalıdır.
Vücudun yaşlanma ile giderek dejenere olması kontrol edilemez ama zamanında, doğru besin alınmasıyla bedensel ve ruhsal rahatsızlıkların yaratılış aşaması kontrol edilebilir. Yaşlanma durdurulamaz ama Ayurvedik yaşam tarzı ile çok daha genç görünmek mümkündür.
Fiziksel sağlığın yanı sıra mental fonksiyonların dengesi de Ayurveda’da önemlidir. Dharma (evrenin yasalarına uyumlu, iyi yaşam sürmek), Artha (sağlıklı beden için Ayurvedik yasaları takip etmek), Kama (maddesel arzular ve istekleri yönetmek), Noksha (özgürleşmek) şeklinde sıralanan 4 temel hedefiyle Ayurveda; bizler için maddesel alışkanlıklardan özgürleşerek evrenin yasalarına uygun bir yaşam imkanı sunar.
Ayurvedik sabah egzersizi
Sabah 7’den önce 40 dakika yoga asana ve sonrasında esneme, gerinme hareketleri ya da hafif bir egzersiz yapılmalıdır. Özellikle kış aylarında tüm bedenin susam yağı ile yağlanmasının ardından sabah egzersizi yapılması önerilir. Egzersizin ardından 10 dakika Pranayama ya da nefes egzersizi yaptıktan sonra ılık bir duş alınabilir. Bu adımların ardından her sabah 10-15 dakikalık meditasyon pratiği de önerilir.
İlginizi çekebilir: Denge İçin En Etkili Egzersiz: Tai Chi
Ayurveda’ya göre kadınlar için günlük beslenme rutini nasıl olmalı?
Sabah 8’de kahvaltı sonrası güne enerjik bir şekilde başlanır. Kahvaltıda, bir gece önceden suda beklemiş kuru meyve, ceviz ve badem gibi kuru yemişler süt ile pişirilmiş lapa kıvamında karabuğday, yulaf ya da arpayla tüketilir.
Öğlen yemeğinde (12:00-13:00 saatleri arasında) proteini yüksek besinler tercih edilebilir. Özellikle Vata Doshalar öğün atlamamalı ve Pitta Doshalar da öğünün saatini geciktirmemelidir. Kapha Doshalar ise yağı az, baharatı bol tüketmelidir. Protein yanında salata, tahıl, pişirilmiş sebze yenebilir.
Öğleden sonra saat 15 gibi meyve tüketilebilir. Akşam 18’de akşam yürüyüşü ve nefes egzersizi önerilir. Akşam (18:30-19:00 gibi) çorba ve tahıldan oluşan çok hafif bir akşam yemeği yenmelidir.
Kadınlar, doğal besinlerden oluşan beslenme diyetinde meyankökü tozu, kuşkonmaz, süt ve ghee (saflaştırılmış tereyağı) tüketebilirler. Özellikle süt ve ghee yağı, kadınların tüm dokularını besler. Meyankökü ve kuşkonmaz yaşlanma karşıtı özelliğe sahiptir. Ghee yağı Alzheimer, Parkinson, kalp, eklem rahatsızlıkları olan kadınların sağlığı için mükemmel bir destekleyicidir. Hafıza gücü için günde 3 tatlı kaşığı ghee yağı önerilir.
Güçlü hafıza ve anti-aging etkisi için altın süt tercih edilebilir. Altın süt için; 1 bardak süt içinde 1 çay kaşığı ghee yağı ve 1 çay kaşığı meyankökü tozu karıştırılır. Her sabah içilmesi tavsiye edilir.
İlginizi çekebilir: Zerdeçalın Faydaları ve Zerdeçallı Süt Tarifi
Günümüzde hazır ve paketli gıda tüketimi ve hızlı yemek sonucu huzursuz bağırsak sendromuna sahip olan kadınlar 100 ml yağı alınmış kefir ya da ayrana ½ çay kaşığı himalaya tuzu ve ½ çay kaşığı zerdeçal karıştırarak bu içeceği tüketebilirler.
İlginizi çekebilir: Probiyotik, Prebiyotik ve Postbiyotik Nedir?
Ayurvedik beslenmede ilk önce tada, ardından besin özelliklerine ve sonra da sindirim sonrası etkilere bakılır. Sıcak havalarda baharat tüketimi artmalı, soğuk havalarda baharat tüketimi azaltılmalıdır.
Öğün aralarında içilen rezene çayı sindirim için çok faydalıdır. Gaz problemi varsa kimyon çayı önerilir ve bu çay özellikle de Vata Dosha için destekleyicidir. Sindirimde yanma hissi varsa ve ağızda acı tat oluyorsa meyankökü ve rezene çayı serinleticidir ve özellikle Pitta Dosha için önerilir. Yemek sonrası ağırlık hissi varsa nane, fesleğen, kakule ve karanfil karıştırılarak içilebilir ve bu karışım da özellikle Kapha Dosha için etkili bir içecektir.
İlginizi çekebilir: İçtikleriniz Şifanız Olsun: Birçok Soruna İyi Gelecek 9 Bitki Çayı Tarifi
Doğal olmayan gıdaların tüketimi sonucu hücrelerin moleküler yapısı değişmektedir. Özellikle Pitta Dosha ghee yağını her yemekte kullanmalı, Vata Dosha ise ağırlıklı olarak tahin ve susam yağı tüketmelidir.
Kilo almak isteyen kadınlar besleyici özelliği yüksek buğdayı tercih edebilirler. Kilo vermek isteyen kadınlar ise arpa tüketmelidir.
İlginizi çekebilir: Ayurveda Beden Tipi Özelliklerine Göre Ayurvedik Beslenme
Ayurvedik yaşamda uyku düzeni
Ayurveda ve kadın sağlığında uykunun yeri büyüktür. Gece 21:00, en geç 22:00’de ayak tabanlarına ve avuç içlerine susam yağı ile hafif ve döngüsel masaj yapıldıktan sonra uykuya geçilmesi önerilir. Rahat ve huzurlu uyku için haftada 1 kez trataka meditasyonu yapılabilir.
Trataka meditasyonu için:
- Karanlık bir oda içerisinde, rahat bir yatakta meditasyon duruşuna gelin.
- Bir mumu, göz hizanızda olacak şekilde başucunuza yerleştirin ve yakın.
- Boyun, çene ve omuzları gevşetin.
- Gözlerinizi rahatlaratak aleve bakın. Bakışlarınızı sabit tutarak gözünüzü kırpmamaya çalışın.
- Alevin renklerine (kırmızı, beyaz ve mavilerine) dikkat edin. Titrerken ve şeklini değiştirirken alevleri gözlemleyin. İnce sıcaklığını hissedin. Zihniniz her yeni düşünce öbeğine kaydığında dikkatinizi yeniden mum ışığına çekin.
- Bunu yaklaşık bir dakika gözleriniz sulanıp yoruluncaya kadar sürdürün. Ardından gözlerinizi kapatın. Gözleriniz kapalıyken mum ışığnın görüntüsünü iki kaşınızın ortasında canlandırmaya çalışın.
- İki dakika odaklanıp yeniden gözlerinizi açıp mum ışığına 1 dakika kadar daha odaklanın.
- Mumu söndürün, gözlerini kapatın ve dinlendirin.
- Hazır hissettiğinizde gözlerinizi açmadan avuç içlerinizi ısıtacak kadar avuçlarınızı birbirine sürtün ve yavaşça göz kapaklarınızın üzerine kapatarak uykuya geçin.
İlginizi çekebilir: Transandantal Meditasyon Hakkında Bilmeniz Gerekenler
