Düşünme süreci beynin vazgeçilmez bir parçası olsa da hepimiz zaman zaman bu sürece normalinden fazla ölçüde maruz kalıyoruz. İngilizce’den dilimize aşırı düşünme olarak geçen bu kavram, uzun vadede hayatımızı ciddi ölçüde tehdit ediyor. Psikolojik problemlerin temelini oluşturan overthinking eğilimine sahip olup olmadığınızı gösteren işaretler nelerdir, sizler için araştırdık!
İlginizi çekebilir: Fazla Düşünme Özelliğinden Kurtulmaya Yardımcı 3 Yöntem
Aşırı düşünme (overthinking) nedir?
Aynı düşünceleri analiz ederek ve yorumlayarak tekrar tekrar düşünmek overthinking’in genel yapısını oluşturuyor. Bu fazla düşünme eğilimine yatkınlık gösterenler, genellikle harekete geçmektense sabit bir düzende kalarak yaşanan veya yaşanacak olayları defalarca düşünmeyi tercih ederler.
Bu nedenle overthinking’in ikiye ayrıldığı söylenebilir: Bir tanesi geçmişe dayalı pişmanlıkları düşünce yoluyla hafifletmeyi hedef alırken diğeri geleceğe dayalı tahmini olay veya durumları kurgulamaya odaklanır. Her ikisi de kişide kaygı, stres, korku, mutsuzluk, tatminsizlik, depresyon ve performans düşüklüğü yaratmaya neden olur.
Aşırı düşünme özelliği problem çözme davranışıyla karıştırılmamalıdır. Çünkü problem çözme, harekete geçmeyle ilişkiliyken overthinking daha fazla dibe çökme psikolojisiyle bağlantılıdır. Problem çözmede olduğu gibi herhangi yeni bir bakış açısı sunmadığı gibi overthinking, negatif düşüncelere kapılmaya ve motivasyonsuz hissetmeye neden olur. Hatta zihni sürekli olarak olumsuzu düşünmeye yönlendirdiği için negatif tutum ve düşünceleri bir alışkanlık haline getirir.
Aşırı düşündüğünüzü gösteren 10 işaret
Her birimiz dönem dönem kendimizi daha kaygılı, takıntılı veya düşünceli hissederiz. Ama bu hissin bir sınırı vardır ve eğer fazla düşünme özelliği tüm günlük yaşamımıza dağılan bir boyuta ulaşıyorsa ortada bir problem var demektir.
Aşağıdaki 10 işaretin büyük bir çoğunluğunun kendinizde olduğunu fark ediyorsanız aşırı düşünme sorunu ile karşı karşıya olmanız mümkün!
- Utandığınız bazı anları zihninizde tekrar ederek sürekli o ana dönüyorsanız,
- Sıklıkla sesli olarak kendi kendinizle konuşuyorsanız,
- Beyniniz sakinleşmediği için uykuya dalmada problem yaşıyorsanız,
- Sürekli olarak “Eğer şöyle olsaydı…” ile başlayan cümleler kuruyorsanız,
- İnsanlarla yapmış olduğunuz konuşmaları farklı versiyonlarıyla tekrar tekrar kurguluyorsanız,
- İnsanların hoşunuza gitmeyen davranışlarını kafanızda tekrar canlandırıyorsanız,
- Etrafınızda olan şeyleri çoğunlukla fark etmiyor, kendi dünyanızda geleceğe veya geçmişe kapılmış bir halde yaşıyorsanız,
- Kontrol edemediğiniz durumları düşünmekten kendinizi alıkoyamıyorsanız,
- Endişeleriniz sürekli olarak aklınızdaysa ve bir çözüm yolu bulmaktansa sadece nedenlere odaklanıyorsanız,
- Sıklıkla mesajlarınızı veya maillerinizi tekrar tekrar okuyarak yaptığınız konuşma anlarına geri dönmeye çalışıyorsanız.
İlginizi çekebilir: Stresli, Takıntılı ve Tepkisel Hallerimi Nasıl Dönüştürebildim?
Overthinking ile başa çıkmak mümkün mü?
Belki de yukarıda belirtilen 10 işaretin tamamı sizde var! Bu konuda paniğe ve çaresizlik hissine kapılmamak çok önemli. Zaman kavramının, enerjinin, beyin gücünün dönüştürülmesiyle aşırı düşünme özelliği kontrol altına alınabilir.
1. Aşırı düşünmenin zihin ve beden üzerindeki hareketlerini gözlemleyin
Düşünmeye saplantılı hale geldiğiniz konu üzerine harcadığınız vakti ve o vakit esnasında yaşadıklarınızı gözden geçirin. Belki saatleriniz size hiçbir katkısı olmayan bir eylem nedeniyle heba oluyor. Üstelik bu saatler içerisinde yaşadığınız stres ve anksiyete bağırsak, beyin ve kalp sağlığınızı olumsuz yönde etkiliyor. Hissettiğiniz kaygı durumu hormon dengenizden uyku düzeninize birçok alana hasar veriyor.
2. Sosyal medyadan uzak kalın
Aşırı düşünme eyleminiz kişi veya kişilerle ilgiliyse bu noktada sosyal medya hiçbir şekilde yardımcınız olmayacaktır. Kendinizi sürekli olarak aynı kişilerin sosyal profillerinde buluyorsanız bu alışkanlığınızı ortadan kaldırmak için günlük sosyal medya kullanımınızı sınırlayabilirsiniz.
3. Kariyerinize odaklanın
Sürekli olarak yapacak bir şeylerinizin olması ve her şeyden önce uğruna enerjinizi harcayabileceğiniz bir amacınızın olması size motivasyon kazandırır. Zihninizi sürekli olarak meşgul eden zararlı düşüncelerden arındırmak istiyorsanız bu düşüncelerin yerine önceliklerinizi koymayı deneyin. Kariyerinizde elde ettiğiniz başarılar size doğru yolda olduğunuzu hatırlatmaya yardımcı olacaktır.
4. Düzenli egzersize vakit ayırın
Pek çok psikolojik problemin tedavisinde düzenli egzersizin ve sağlıklı bir beslenme planının ne kadar önemli olduğunu artık biliyoruz. Düzenli egzersiz mutluluk hormonlarınızın artmasına katkı sağlarken günlük hareket ihtiyacınızı karşılamanıza da yardımcı oluyor. Vücuttaki enerji akışını tazeleyen bir egzersiz rutiniyle zihninizi sakinleştirmeyi başarabilirsiniz.
5. Yeni sosyal ortamlar yaratın
Sürekli olarak aynı kişilerle, aynı mekanlarda, benzer alışkanlıklara devam etmek size iyi gelmiyor olabilir. Yenilik, her zaman için ferahlık ve fırsat anlamına geliyor. Geçmişe ya da geleceğe dayalı tekrarlı düşüncelerinizden kurtulmak istiyorsanız kendinize yeni düşünceler yaratabileceğiniz taze fırsatlar sunmayı deneyebilirsiniz. Bunun için farklı ortamlarda, yeni insanlarla sosyalleşebilir, keyif verici hobilere başlayabilirsiniz.
İlginizi çekebilir: Vazgeçebilmek: 9 Adımda Mutluluk ve Huzur
