Hangi bakım ürününü sürerseniz sürün ertesi güne daha kızarık, kuru, tahriş olmuş yani kızgın bir cilt ile uyanıyorsanız hasar görmüş bir cilt bariyeri ile karşı karşıya olabilirsiniz! İç ve dış birçok faktörün “nem tabakası” olarak da adlandırılan cilt bariyerine zarar vermesi çoğu cilt problemi; akne, ince çizgiler, hiperpigmentasyon, kuruluğa davetiye çıkarıyor. Bu nedenle bütünsel bir bakım rutini oluşturmanın anahtarı cilt bariyerini onarmadan, korumadan ve desteklemeden geçiyor.
Cilt bariyeri nedir?
Vücutta bulunan en büyük organ cilttir. 3 farklı tabakadan; epidermis, dermis ve deri altı yağ tabakasından oluşur. Cilt bariyeri, bir başka adıyla statüm corneum en üst tabaka olan epidermise verilen isimdir ve en dayanıklı cilt hücrelerinin birbirlerine lipid organik bileşenleri ile bağlanmasından oluşur. Hücrelerin içinde keratin ve doğal nemlendiriciler sentezlenirken lipit bağlar kolesterol, yağ asitleri ve seramidlerden meydana gelir.
Cilt bariyeri doğal olarak asidik bir yapıya sahiptir. Bu yapısı sayesinde cilde değen zararlı virüs, bakteri, alerjen ve toksinlerin büyük ölçüde yaşamını kaybetmesine veya çoğalarak ciddi enfeksiyonlara yol açamamasına yardımcı olur.
Cilt bariyerinin görevleri nelerdir?
Cilt bariyerinin en temel görevi suyu vücuda hapsetmektir. Cilt bariyerinin olmadığını varsayarsak vücutta depolanan tüm su, sıcaklık değişimleri karşısında dayanamaz ve buharlaşırdı. Böylesi ölümcül bir durumu önlemek için sağlıklı cilt bariyeri su kaybını yönetmekten ve ideal nem dengesini korumaktan sorumludur.
Bunun yanı sıra cildi; kirlilikten, güneşin zararlı ışınlarından, enfeksiyonlardan, enflamasyondan, toksinlerden ve tahrişlerden koruma görevi vardır.
Gündelik hayatımızı en çok etkileyen görevi ise cildin nasıl göründüğü ve hissettirdiğini kontrol etmesidir. Her tür cilt problemin kökeninde sağlığı bozulmuş, hasarlı bir cilt bariyeri vardır.
Cilt bariyeri neden hasar görür?
Cilt sağlığı bir bütün halinde dıştan içe ve içten dışa doğru çalışır. Yani ne yediğimiz, ne kadar saat uyuduğumuz, stres seviyemiz kadar cildimize ne sürdüğümüz, hangi hava koşullarına maruz kaldığımız cilt bariyerinin sağlığını eşit derecede etkiler.
Aşağıda yer alan iç ve dış faktörlerden biri veya kombinasyonu cilt bariyerini kırmaya yeterlidir.
- Sert kimyasal ve fiziksel peeling bileşenlerinin sık kullanımı
- Cildi fazla yıkama
- Aşırı soğuk veya sıcak su maruziyeti
- Alkali sabun kullanma
- Güneş yanıkları
- Alerjenler, hava kirliliği
- Ekstrem hava koşulları; çok nemli, kuru, rüzgarlı veya soğuk havalar
- Uykusuzluk
- Besin değeri açısından yetersiz beslenme
- Stres
- Sigara kullanımı
- Genetik yatkınlık
- Yaş alma
Hasar görmüş cilt bariyeri belirtileri
- Kronik tahriş; kızarıklık, soyulma, dökülme, kaşıntı, acı ve kuruluk yaşanan cilt
- Enflamasyon artışı
- Soluk ten rengi
- Hiperpigmentasyon
- Aknenin alevlenmesi
- İnce çizgilerin artması
- Cilt yaralarının daha zor iyileşmesi
- Var olan atopik dermatit, gül hastalığı ve egzamanın alevlenmesi
Hasar görmüş cilt bariyerini onarmanın yolları
Hasar görmüş cilt bariyerini onarmak iki yönlü çalışır. İlk olarak cilt bariyerini zayıflatan her tür iç ve dış faktörlerin elimine edilmesi daha sonra da bariyerin doğal yapısını destekleyecek tedavi yöntemlerinin bakım rutinine eklenmesi gerekir.
Nemlendirme
Cilt bariyerini eski sağlığına kavuşturmanın en önemli adımı nemlendirmeden geçer. Basit bir nemlendirici bile içerik listesi ve formülasyonu sayesinde cilt bariyerinin gereksiz su kaybetmesini önleyebilir. Epidermisin üzerinde ince bir katman bırakarak çift koruma sağlayan nemlendiriciler eğer hümektan maddeler; hyalüronik asit, pantenol, üre, gliserin, üre ve Manuka balı içeriyorsa cilt bariyerini oluşturan hücrelere, çevreden ve vücudun içinden su çekebilir. Böylelikle dehidrasyona uğramış hücreler nemine kavuşur.
Cilt bariyerini destekleyen etken maddeler ve doğal yağlar seçme
Nemlendirme etabının önemli bir bölümü doğru etken madde ve doğal yağları kullanmaktır. Bu konuda yapılan araştırmalar bazı bitkisel yağların ve etken maddelerin hücrelere nemi hapsederek cilt bariyerini güçlendirme özelliğini olduğunu gösterir. Hem yağların hem de diğer etken maddelerin etkisinden faydalanmak için en inceden en kalın formülasyona doğru sırasıyla; serum, nemlendirici ve yüz yağı bir arada kullanılabilir.
Cilt bariyerini destekleyen serumlar
- Hyalüronik asit
- Laktik asit
- Niansinamid
- Skualen
Nemlendirici seçiminde önceliklendirilebilecek maddeler
- Seramidler
- Laktik asit
- Glikolik asit
- Hyalüronik asit
- Yulaf
- Gliserin
- Petroleum: Vaselin
- Manuka balı
- Üre
Cilt bariyerini destekleyen doğal yağlar
- Jojoba yağı
- Avokado yağı
- Shea yağı
- Nar çekirdeği yağı
- Üzüm çekirdeği yağı
- Hindistan cevizi yağı
- Badem yağı
- Argan yağı
- Kuşburnu yağı
Cildi dinlendirme
Cilt bariyerinin hasar görmesine en çok neden olan dışsal faktör cilt bakımında aşırıya kaçmaktır. Kimyasal peeling maddeleri; AHA+BHA asitleri, retinol, C vitamini ve nicesini sık, yanlış veya bir arada kullanmak, alkol ve sentetik kokular içeren bakım ürünlerine başvurmak, sıkça fiziksel peeling yapmak özellikle cildin hassaslaştığı soğuk kış günlerinde cilt bariyerinin daha kolay hasar almasına neden olur.
Normalde cildi tahriş etmeyen bakım rutinleri kışın kızarıklık, kuruluk gibi problemlere yol açıyorsa çaresi bir süre boyunca cildi dinlendirmektir. Basit bir rutini; yüz temizleme, nemlendirme ve sabahları güneş kremi uygulama etaplarını 2-3 hafta uygulamak bariyerin kendi kendini onarabilmesine alan tanır. Aynı zamanda her kimyasal ve fiziksel peeling’den sonra cilt tipine uygun bir nemlendirici ajanı; jel, krem ve/veya yüz yağını uygulamak gereklidir.
Güneşten koruma
Uzun vadede cilt bariyerine gelen en büyük hasarı güneşin zararlı UVA ve UVB ışınları verir. En az 50 SPF koruma faktörü içeren bir güneş koruma kremini her gün yaz kış fark etmeksizin cilde uygulamak bariyeri hem onarmak hem de korumak için en kolay ve etkili adımı oluşturur. Aynı zamanda cildi erken yaşlanma belirtilerinden, lekelerden ve hücresel zararlardan korur.
PH seviyesini dengeleme
Doğal olarak asidik bir yapısı olan cilt bariyerinin alkali bileşenler ile daha bazik bir yapıya getirilmesi bariyere zarar verir. Bu nedenle onarma aşamasında cildi yeniden daha asidik bir noktaya, ideal olarak 5.5 PH’a, geri döndürmek gerekir. Bunun için de çözüm alkali yani bazik yapıda olan bakım ürünleri; klasik sabunların, sülfat içeren yüz temizleme jellerinin kullanımını durdurmaktır.
