Küresel Wellness Enstitüsü’nin (Global Wellness Institute) 2022 yılı ölçümlerine göre 4.4 trilyon dolar değerinde olan wellness sektörünün 2025’te 7 trilyon dolara erişeceği öngörülüyor. Wellness dünyasının öne çıkan temsilcileri MindBodyGreen ve Well+Good platformları her sene yayımladıkları trend raporları ile bu hızlı büyümenin nasıl gerçekleşeceğine dair birer yol haritası çiziyor. Önümüzdeki sene wellness sektöründe insan, toplum ve çevre sağlığını iyileştirmeye, yaşamdan aldığımız keyfi arttırmaya odaklanan teknolojik çözümler, yenilikçi ürünler ve kapsayıcı servisler olması bekleniyor. İşte 2023 Wellness trendleri!
1. Sağlık
Yaşama dair her unsurun giderek daha büyük bir sosyo-ekonomik ayrıcalığa dönüştüğü dünyamızda sağlık sektörü herkes için daha kapsayıcı, ulaşılabilir ve pratik olmak için büyük değişimler geçiriyor. Teknolojiyi arkasına alarak çıktığı bu “iyileştirme” yolunda kazandığı bütüncül bakış açısı sayesinde toplumu derinden etkileyen sağlık stigmalarını düzeltmeyi amaçlıyor.
Sağlık sektöründe ileri teknoloji: VR (Virtual Reality) & Temiz içerikli ilaçlar
Sağlığı her kesimden kişiye daha ulaşılabilir kılmak için yapılan çalışmalardan en teknolojik olanı VR (Virtual Reality), yani yüksek derecede gerçekçi bilgisayar simülasyonları, evimizden çıkmadan doktora gitme şansı sunuyor. Şu anda zihinsel sağlık, bilişsel rahatsızlıklar, ağrı yönetimi, pediyatri ve ameliyatlar olmak üzere 5 alanda kullanılması öngörülen VR, hareket engeli olan, maddi yetersizlik ve atalet yaşayan dezavantajlı gruplar için büyük kolaylık sağlıyor. Öte yandan komorbid yani eş zamanlı ortaya çıkan rahatsızlıkların bir arada ele alınması ve tedavi edilmesi için de bir kapı aralıyor. VR, kronik ağrı yaşayan kişilerin depresyon semptomlarının hafifletilmesinde, maruz bırakma ile yenilenen fobi ve korkuların neden olduğu bağımlılıkların iyileşmesinde kullanılarak iyileştirme süreçlerine yardımcı oluyor. Aynı zamanda pandemi döneminde sıkça rastladığımız sağlık çalışanı kıtlığına karşı etkili bir önlem oluşturuyor.
Reçetesiz satılan birçok ilaç, içerisinde “inaktif” yani terapötik olmayan birçok madde içeriyor. İlaca şeklini, rengini, tadını, büyüklüğünü vermek için kullanılan bu yapay tatlandırıcılar, renk boyaları, dolgu malzemeleri, paketli ve işlenmiş gıdalar tüketmeye benzer bir etkiyi bedende bırakıyor. Aynı zamanda beslenme hassasiyeti olan, bitki bazlı beslenen ve gıda alerjisi olan, glüten tüketmeyen kişileri zor duruma sokuyor. Günümüzde ise giderek bilinçlenen tüketiciler sayesinde reçetesiz ilaçlar daha temiz içerik listelerine, transparan etiketlere, vegan alternatiflere, şekersiz/glutensiz versiyonlara sahip olmaya başlıyor.
Metabolizma sağlığının ölçütü vücut kitle endeksi değil
Metabolizma; besinlerin sindirilmesi, enerjiye dönüştürülmesi ve dışarı atılması faaliyetlerine deniyor. Metabolizma hızı ise tüm bu süreçlerin ne kadar hızlı gerçekleştirildiği anlamına geliyor. Metabolizmanın ne kadar hızlı olduğunu anlamak için iki faktöre; bazal metabolizma hızı (BMR) yani bedenin sadece iç fonksiyonlarını yürütmek için ne kadar kaloriye ihtiyacı olduğuna ve dinlenme metabolizma hızı (RMR) yani bedenin tam dinlenme halindeyken harcadığı kaloriye bakılıyor. Günlük kalori harcamamızın büyük bir kısmını, ikinci faktör yani RMR oluşturuyor. RMR, yaşam tarzı değişimleri ile pozitif yönde etkilenebiliyor. Dinlenmenin yanı sıra hareket ederken -spor yaparken- ve bedenimizin termoregülasyonunu sağlarken -soğuk duşa alışırken- de kalori harcıyoruz.
Uzun bir süre boyunca hızlı bir metabolizma, sağlıklı bir metabolizmayla, o da düşük bir vücut kitle endeksi yani zayıflık ile eşleştirildi. Günümüzde, sağlık dünyasının edindiği bütüncül bakış açısı sayesinde bu ilişkinin hatalı ve oldukça eksik olduğu görülüyor. Metabolizmanın kalori bazında basit bir girenler-çıkanlar dengesi olmadığı, bu nedenle sadece kilo veya genetik ile değil tansiyon, vücut bileşimi, kandaki glikoz, lipid seviyeleri, yeterli mikro-besin alımı ve hormon dengesi ile şekillendiği görülüyor. Tüm bu bileşenlerin yaşam boyu sağlıklı alışkanlıklar sürdürülerek optimize edilmesi metabolizmanın gerçek anlamda sağlıklı olmasını sağlıyor. Yaş ilerledikçe bedenin enerji üretmek için kandaki şekeri değil, depo yağı kullanması sağlanıyor, yani metabolik esnekliği korunmuş oluyor.
2. Beslenme
İyi ve uzun bir yaşamın anahtarı olan beslenme için günümüzde hiç olmadığı kadar alternatif var. Birbirinden farklı beslenme tavsiyeleri, çeşitleri günden güne kulağımıza çalınıyor ve gitgide değişiklik gösteriyor. Bir zamanlar hayatımızda yeri olmayan besin takviyeleri popülaritesini bir yere bırakmıyor fakat form değiştiriyor! Sürdürülebilir üretimi destekleyen teknikler ise 2023 yılında beslenme alanında yeniliklere kapı açıyor.
Sürdürülebilir hayvansal gıdalar
Sağlıklı yaşam dünyasında, bitkisel bazlı beslenmeye olan ilginin artışından hayvansal gıdaları ön plana çıkaran diyetlere kadar bir kutuplaşma söz konusu. Hal böyle olunca uzun ve sağlıklı bir yaşamın anahtarı olan proteinler konusunda da yeni alternatifler doğuyor. 2021’de alternatif protein pazarına yapılan 5 milyar dolarlık yatırım, hayvansal gıda alternatiflerinin artacağını gösteriyor. Hayvansal proteinler tabii ki yok olmuyor ancak bitki proteinleri gibi optimal beslenmeyi göz önünde bulundurarak sürdürülebilir kaynaklardan elde ediliyor. Daha az fabrika çiftçiliği, kontrollü otlatma, doğal gübreler ve böcek ilaçları gibi tekniklerin kullanımı ile daha yağsız ve besin değeri açısından yoğun olan protein, besin ihtiyacımızı karşılarken hayvansal gıdaların kullanımının azalmasını sağlıyor.
Atıştırmalık takviyeler yükselişte
Günümüzde dünya çapında 156,1 milyar dolarlık değere sahip olan besin takviyesi pazarının 2030’a kadar 331,6 milyar dolara çıkacağı tahmin ediliyor. Beslenme alanında popülaritesini 2023 yılında da koruyacak takviyeler; haplardan, kapsüllerden, çiğnenebilir takviyelerden tek lokmalık atıştırmalıklara evriliyor. Daha iyi beslenmeye giden yolda günlük vitamin ve mineral ihtiyacını karşılamakta destekçi olacak bu yeni atıştırmalık takviyeler, besin açısından yoğun ve tamamen doğal bitkiler, otlar ve baharatlar içeriyor.
3. Güzellik
Son yıllarda güzellik sektörü; doğal, çevre dostu ve sürdürülebilir olmaya evrilirken tüketiciler de tercihlerini en az kendi bedenleri için olduğu kadar dünyamız için de iyi olan alternatiflerden yana kullanıyor. Güzellik sektörü daha natürel bir güzellik anlayışını beraberinde getirirken makyaj ürünlerine olan ilgi yerini cilt ve saç bakımına bırakıyor. 2022’de yapılan bir araştırmaya göre, 2019’a kıyasla makyaj kategorisindeki alışverişler yüzde 19 azalarak küresel pazarın yalnızca yüzde 16’sını oluşturuyor. Cilt bakımı satışları ise şu anda 2025’e kadar 177 milyar dolar kazanması beklenen küresel pazarın yüzde 42’sini oluşturuyor.
Güzellik sektöründe biyoteknolojinin yükselişi
Geçtiğimiz yıllarda güzellik sektöründe ilhamını doğadan alan bitkisel içerikler revaçtayken, 2023 yılında biyoteknoloji, ürünlerin bitkisel bazlı olmasının daima daha iyi olduğu anlamına gelmediğini gösteriyor. Argan, vanilya, hurma yağı gibi popülerleşmiş bitkisel bazlı ürünler aşırı tarım, ormansızlaşma gibi durumları da beraberinde getirebiliyor. Artan iklim krizi karşısında markalar çözümü, doğal özleri biyoteknoloji ile laboratuvarlarda geliştirmekte buluyor. Bitkilerden sadece iyi işlevi olan hücrelerin kullanılmasını sağlayan biyoteknoloji, doğal içeriklere ve sürdürülebilir güzellik sektörüne olduğu kadar laboratuvar üretimine de yeni bir bakış açısı kazandırıyor.
Stres giderici cilt bakımı: Psikodermatoloji
Son yıllarda yapılan yeni araştırmalar, cilt ve zihin ilişkisinin önemini ortaya koyuyor. Aynı hücre tabakasından oluşan, birçok sinir, damar ve hormon bağlantısı bulunduran bu ilişki hem pozitif hem de negatif anlamda birbirini etkileyerek adeta bir kısır döngüye yol açıyor. Psikodermatoloji alanında artan farkındalık, cilt bakım sektörünün de radarına giriyor. Ciltteki sinir uçlarıyla temas eden, stres giderici etkileri olan psikodermatolojik yaklaşıma sahip bu “nörokozmetikler” gittikçe daha da popüler hale geliyor.
Saç bakımında ürün yelpazesi genişliyor
2023’te güzellik sektörü, saç sağlığını gündeme getiriyor ve özellikle pandemi dönemi sonrası artış gösteren saç dökülmesinin stres, hormonal denge gibi birbirinden farklı nedenlerini ele alıyor. Dökülmeye sebep olan bulgulardan yola çıkarak saç bakım ürün yelpazesi genişliyor. Sağlıklı saçlar için geliştirilmiş haplar, saç serumları ve yağları, kafa derisi sağlığına odaklanan ürünler en az cilt bakımı kadar güzellik sektörünün merkezinde olacağa benziyor.
4. Gezegen
Gezegende güzel şeyler de yaşanıyor! Konu çevresel problemlere gelince unuttuğumuz veya göz ardı ettiğimiz iyi yönde değişimler ve gelişmeler, bu sene odağımıza geliyor ve gündelik yaşamlarımızı temelinden değiştirmeye hazırlanıyor. Seçimlerimizle gezegenimizi gururlandıracağımız bir sene bizi bekliyor.
Çevre hareketinin yeni hikaye anlatıcılığı: İklim iyimserlik
Konu çevresel problemlere ve bunlara bağlı yaşanan doğal afetlere gelince kötü haber akışı her geçen gün çığ gibi büyüyor. Buna bir tepki olarak da çevre hareketi uzun süredir “kıyamet” hikaye anlatıcılığını kullanıyor ve eğer şu an harekete geçmezsek bizleri, tamamen somut bilimsel öngörülere dayanarak ne gibi felaket senaryolarının beklediği anlatılıyor. Bu hikaye anlatıcılığı durumun vahametini göstermek için son derece önemli ve gerekli olsa da eko-endişe duygularının kabarmasına, ataletinin yaşanmasına neden olabiliyor. Buna karşıt olarak doğan iklim iyimserlik ise böyle kompleks ve büyük sorunlar karşısında güçsüz hissetmeyi umut etme ve iyisini umma ile değiştirmeyi amaçlıyor. Bireysel aksiyonlarımızın küresel ölçekte değişim yaratabileceğini, kolektif, farkındalıklı aksiyonun çevresel problemleri çözebileceğini savunuyor. Bunun için de kötü haber akışının yanı sıra insanların bir araya gelerek elde ettikleri çevresel kazançları, aktivizmlerini, iyiye giden gezegen haberlerini kullanıyor. İklim iyimserliğin tam da bu nedenle felaket anlatıcılığından daha fazla ilgi göreceği ve katılım alacağı düşünülüyor.
Elektrikli araçlar yeni normal
Bir zamanlar uzak bir fantezi olarak görülen elektrikli araçlar yeni normal haline geliyor. Hava kirliliğinin bir numaralı sebeplerinden olan fosil yakıtlı araçlar, astım gibi birçok nefes problemine yol açıyor. Özellikle dezavantajlı gruplar için bir numaralı ölüm nedeni haline dönüşüyor. Sağlığa zararı bir yana atmosferdeki sera gazı artışının da itici güçlerinden olan otomotiv endüstrisi, çevresel ayak izini azaltmak için giderek daha ulaşılabilir, uygun fiyatlı ve kullanımı kolay elektrikli araçlar üretmek için yarışıyor. Marketteki değişimler nedeniyle ekonomik olarak da daha elverişli hale gelen elektrikli arabalar, üreticiler için bir “stratejik plan” haline geliyor.
İleri dönüştürülmüş gıdalar
En çok atığın çıktığı yerlerden biri de mutfaklarımız oluyor. Maalesef bu atıkların büyük bir bölümünü de gıdalar oluşturuyor. Özellikle büyük miktarlarda gıda alınan ve yemek hazırlanan restoran, catering şirketleri ve yemekhane gibi servis yerleri bu probleme çözüm olarak birçoğumuzun giyim sektöründen aşina olduğu bir konsepti benimsiyor: İleri dönüşüm. Diğer yemeklerden arta kalan malzemelerin daha gösterişli veya lezzetli bir yemeğe dönüştürülmesi özellikle yaratıcılığın ve inovasyonun el üzerinde tutulduğu şef restoranlarında kendini göstermeye başlıyor. Salata soslarından yapılan çorbalar, tatlıda kullanılan meyvelerin posalarından hazırlanan vegan köfteler yakında bizlerin de demirbaş mutfak pratikleri olmaya aday!
5. Yaşam
Yenilikçi, teknolojinin gücünden faydalanan, vizyon sahibi girişimler yaşamlarımızı daha keyifli kılmak için bize erişilebilir, pratik ve kapsayıcı araçlar sunuyor. Nasıl uyuduğumuzdan evimizi nasıl dekore ettiğimize, cinsel yaşamlarımızdan bilişsel performansımıza kadar bizi en iyi versiyonumuza ulaştırmak için çalışan ürün ve servisler bütünsel sağlığımızın en büyük destekçileri oluyor.
Ev dekorasyon stiliniz: Sirkadiyen ritim
Güneşin doğuşu ve batışı ile kendini uyarlayarak bedendeki hormon salgısını kontrol eden biyolojik iç saatimiz yani sirkadiyen ritmimiz evimizi nasıl dekore edeceğimiz konusunda bize yardım eli uzatıyor. Yapay ışıklar, gece mesaileri, yaz-kış saati uygulamalarının kaldırılması gibi çevresel etmenler doğal sirkadiyen ritimlerimizi bozuyor. Bu yeni dekorasyon stili ile amaçlanan da çevresel unsurları, yapay ışıkları bu kez doğru şekilde kullanarak ritimlerimizi düzeltmek oluyor. Sabahları güneş ışığını taklit eden, tepeden gelen ışıklandırmaların, akşam üzerleri ise yandan gelen loş ışıkların kullanıldığı bu stilde, geceleri ev perdeler yardımı ile kapkaranlık yapılıyor.
Kişiselleştirilmiş uyku düzenleri
Bütünsel sağlığın dayandığı temellerden biri olmasına rağmen belki de en çok problemin yaşandığı uyku, en az beslenme şekli ve egzersiz rutini kadar kişisel bir yaklaşım gerektirebiliyor. Çünkü uyku düzeni herkesin birbirinden küçük nüanslar ile ayrılan sirkadiyen ritimlerine ve bedensel ihtiyaçlarına göre farklılık gösterebiliyor. Uyku düzenlerinde doğan sorunlar, genele hitap eden çözüm yolları ile değil, kişiye hitap eden çözümler ile iyileştirilebiliyor. Burada da yardıma, akılcı çözümler ve servisler sunan yeni uyku girişimleri geliyor. Tamamen daha iyi bir uyku çekmeniz için bedeninize uygun tasarlanmış yataklar, kişiselleştirilmiş yastıklar, uyku kalitenizi anbean ölçen Oura yüzükleri, uyku takip cihazları, güneşin doğuşunu taklit eden baş ucu lambaları uykularımızı hiç olmadığı kadar “özel” kılıyor.
Zihnimiz için fitness
Her yaşta bilişsel sağlığı korumak amacıyla tasarlanmış oyunlar, rehberli meditasyon içeren mindfulness araçları telefonlarımızda en sık kullandığımız uygulamalar olmaya başlıyor. En az bedenimize egzersiz yaptırmak kadar önemli ve “rutin” bir konuma erişmesi beklenen zihinsel fitness pratikleri, zihinsel sağlık problemlerinin önlenmesi, tanısı ve takibi için kullanılabiliyor. Aynı zamanda endişenin azaltılması, zihinsel dayanıklılığın arttırılması gibi duygusal araçlar da sunan bu uygulamalar, ruhsal sağlığın iyileştirilmesinde bir destek sunabiliyor. Toplumda korku duyulan, bilinmeyen, stigmalaştırılan zihinsel ve ruhsal sağlık sorunları; demans, Alzheimer, depresyon, endişe bozukluğu üzerindeki sis perdesi de kaldırılmaya başlıyor. Zihnimize iyi bakmak erişilebilir, pratik, hızlı ve ücretsiz bir forma dönüşüyor!
Yaygınlaşan cinsel wellness araçları
Yakın geleceğin en popüler sektörlerinden biri olmaya aday cinsel wellness’ın 2029 yılında 72 milyar dolarlık bir değerinin olacağı öngörülüyor. Bu da aslında yıllar geçtikçe cinsel wellness araçlarının birer niş olmaktan çıkıp yaygın olarak bulunan ve kullanılan ürünler haline geleceğini işaret ediyor. İyi yaşam ile tabulaştırılmış haz, orgazm, fanteziler, mastürbasyon gibi birçok konunun gündelik konuşmalara dahil edilerek yaşamın doğal birer parçası olarak yeniden tanımlanması, kısaca stigma olmaktan çıkarılması cinsel araçlar için de benzer bir etki yaratıyor. Vibratörler, kayganlaştırıcılar, seks oyuncakları cinsel yaşamın keyif veren birer parçası olarak görülmeye, herhangi başka bir ürün gibi üretilmeye, pazarlanmaya, satılmaya ve kullanılmaya başlıyor. Her cinsel kimlik ve yönelimi kapsayan bu yeni “tüketici eğilimi” bireysel düzeyde öz güvenin ve saygının artmasına, utancın azalmasına, cinselliğin ise daha güvenli, kapsayıcı ve keyif verici olmasına katkı sağlıyor.
6. Hareket
Zihinsel ve bedensel faydalarıyla bütünsel iyi olma halini destekleyen egzersiz kültürü günden güne farklı alternatifler kazanıyor. Günlük hayatın kaygılarından, endişelerinden ve monotonluğundan sıyrılmamızı sağlayacak alternatifler arasında bu yıl, sıcak-soğuk terapiler ve kas kalitesini yükselten egzersizler başı çekerken hareketsiz geçen süreler de azalıyor. 2023 yılında belki de “spora ayıracak vaktim yok” cümlesi kayıplara karışıyor ve yürüyüş bandında e-posta okumaktan günün belirli aralıklarına egzersiz molaları sıkıştırmaya uzanan hareket kültüründe farkındalık artıyor.
Kas kalitesini yükseltecek egzersizler
Bilim, uzun bir yaşamın sırrının kas kütlesiyle olan ilişkisinin düşündüğümüzden daha da fazla olabileceğini öne sürüyor. Bu noktada büyük kaslar elde etmektense iyi bir kas kalitesine sahip olmak önem taşıyor. 2023 yılının fitness kültüründe kalp atışı bölgelerinden biri olan “Zone 2” alanına giren yürüme, koşma, bisiklet; İngilizce “High Intensity Interval Training” kelimelerinden oluşan yüksek ve düşük tempolu aktivitelerin belirli aralıklarda yapıldığı HIIT egzersizleri ve metabolizma sağlığına, kemik mineral yoğunluğunu iyileştirmeye yardımcı olan direnç egzersizleri öne çıkıyor.
Hareketsiz geçirilen süre azalıyor
2023 yılında iyi olma hali için odağımızı, günde 10.000 adıma ulaşmak gibi belirli bir hedeftense hareketsiz kalma süresini azaltmaya çeviriyoruz. Pattern’in datalarına göre koşu bandı masalarına olan talep geçtiğimiz seneden bugüne yüzde 75 arttı ve artmaya devam ediyor. 2023 yılında spora vakit ayıramama cümlesi belki de geçmişte kalıyor ve insanlar hareketsiz geçirdikleri süreyi en aza indirmenin çeşitli yollarını arıyor. Evden çalışma rutinindeki molalarda egzersiz yapmak, gidilecek yere yürümeyi tercih etmek gibi minik değişiklikler yaşam tarzında kendine kalıcı bir yer buluyor.
Sıcak-soğuk terapiler
Her zaman kötü bir çağrışıma sahip olmuş stresin aslında iyi bir türü de var! Hormetik stres olarak adlandırılan bu pratikte beden kasti olarak bir süre boyunca stres altında bırakılıyor. İyi stres türünü ortaya çıkaran sauna, infrared sauna, sıcak–soğuk dalma havuzları, kriyoterapi gibi terapiler, hem zihinsel hem fiziksel iyileşme sağlayarak bütünsel sağlığın korunmasına yardımcı oluyor. Toksinleri atma, bağışıklığı güçlendirme, kaliteli uykuyu destekleme gibi faydaları olan bu terapiler, 2023 yılında popülaritesini artırıyor.
